نظریه مشورتی: زمان آغاز محاسبه بازداشت جایگزین جزای نقدی از زمان صدور حکم آزادی مشروط است

اداره کل حقوقی قوه قضائیه در نظری مشورتی اعلام کرد: زمان آغاز محاسبه بازداشت جایگزین جزای نقدی افرادی که آزادی مشروط کسب می‌کنند و توانایی مالی پرداخت جزای نقدی ندارند از زمان صدور حکم آزادی مشروط است.

به گزارش فارس، قانونگذار در مواردی پیش‌بینی کرده است که با احراز شرایطی به مجرم آزادی مشروط اعطا شود که حسن اخلاق و رفتار محکوم در مدت اجرای مجازات، رد ضرر و زیان ارتکابی تا حد توان توسط مجرم، استفاده نکردن از آزادی مشروط در گذشته و گذشت زمانی مشخص، از جمله این شرایط است.

شرایط مورد نظر به شکل کامل در ماده 58 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 به شرح زیر قید شده است:

ماده 58- در مورد محکومیت به حبس تعزیری، دادگاه صادر کننده حکم می‌تواند در مورد محکومان به حبس بیش از ده سال پس از تحمل نصف و در سایر موارد پس از تحمل یک‌سوم مدت مجازات به پیشنهاد دادستان یا قاضی اجرای احکام با رعایت شرایط زیر حکم به آزادی مشروط را صادر کند:

الف- محکوم در مدت اجرای مجازات همواره از خود حسن اخلاق و رفتار نشان دهد.

ب- حالات و رفتار محکوم نشان دهد که پس از آزادی، دیگر مرتکب جرمی نمی‌شود.

پ- به تشخیص دادگاه محکوم تا آنجا که استطاعت دارد ضرر و زیان مورد حکم یا مورد موافقت مدعی خصوصی را بپردازد یا قراری برای پرداخت آن ترتیب دهد.

ت- محکوم پیش از آن از آزادی مشروط استفاده نکرده باشد.

در خصوص آزادی مشروط سئوالی به شرح زیر از اداره کل حقوقی قوه قضائیه مطرح شده است:

زندانیانی که با آزادی مشروط آنها موافقت می‌گردد و مرجع قضایی اعلام می‌نماید در صورت واریز و یا استهلاک جزای نقدی آزاد شوند، تاریخ محاسبه جزای نقدی چه زمانی می‌باشد؟

اداره کل حقوقی قوه قضائیه نیز در پاسخ آورده است، بر اساس قانون نمی توان صدور حکم آزادی مشروط را به پرداخت جزای نقدی منوط کرد چرا که ممکن است پس از صدور حکم به نحوی مجازات نقدی وی تسویه شود و از طرف دیگر نمی توان فردی را که به پرداخت مجازات نقدی محکوم است آزاد کرد بنابراین فردی که توان پرداخت جزای نقدی نداشته باشد به دستور دادگاه در زندان میماند و محاسبه مدت زمان بازداشت جایگزین جزای نقدی از تاریخ صدور حکم آزادی مشروط محکوم صورت می‌گیرد.

نظر مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه به شرح زیر است:

اولا: مقنن در ماده 58 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 شرایط برخورداری از آزادی مشروط را تصریح نموده است و اشاره‌ای به جزای نقدی در مجازات حبس توأم با جزای نقدی ندارد، بنابراین نمی توان صدور حکم به آزادی مشروط را منوط به پرداخت جزای نقدی نمود؛ زیرا پس از صدور حکم آزادی مشروط ممکن است محکوم علیه با استفاده از برخی مقررات، مانند تقسیط جزای نقدی در جرائم موضوع قانون اصلاح قانون مبارزه با موادمخدر طبق تبصره 1 ماده 31 این قانون، با تحمل حبس بدل از جزای نقدی و یا پرداخت آن بتواند از حکم صادرشده درخصوص آزادی مشروط بهره مند شود.

ثانیا: صدور حکم آزادی مشروط و تعلیق آزادی محکوم، به پرداخت جزای نقدی صحیح نیست؛ ولی چنانچه محکوم علیه استطاعت پرداخت جزای نقدی مورد حکم را نداشت، به علت عجز از پرداخت جزای نقدی به دستور دادگاه در بازداشت می ماند.

ثالثا: با توجه به پاسخ بند یک، محاسبه بازداشت بدل از جزای نقدی، از تاریخ صدور حکم آزادی مشروط محکوم علیه صورت می پذیرد.