با پیامک های غیراخلاقی تبلیغاتی چه کنیم؟

پیامک های تبلیغاتی با محتوای نامناسب و حتی غیراخلاقی چند وقتی است که تبدیل به مزاحم های همیشگی تلفن های همراه شده اند. اما آیا ارسال این پیامکهای نامناسب واقعا جرم است؟

خبرگزاری مهر : «به همسر یا دوست خودت شک داری؟ خیانت؟ هک صد درصد تلگرام در سایت زیر»  پیامک های تلفن همراهتان را چک کنید. چند پیام تبلیغاتی در یکی دو روز گذشته دریافت کرده اید؟ از بین پیامک های دریافتی چند پیام با این محتوا برای شما فرستاده شده است. پیامک مزاحمی که شما را دعوت به هک تلگرام همسر و یا دوستتان می کند و این ادعا را دارد که می توانید به خیانت و یا وفاداری او پی ببرید. محتوای نامناسب و غیراخلاقی برخی پیامک های تبلیغاتی به خصوص پیامک ذکر شده این سوال را به وجود می آورد که آیا ارسال گسترده چنین پیامکی با این محتوا جرم است؟ آیا مخاطبانی که این پیام برای آنها ارسال شده است این حق را دارند که بابت چنین محتوایی به سازمانهای مرتبط شکایت کنند؟ این سئوال ها را از یک حقوقدان پرسیدیم.

برای پیامک های تبلیغاتی نیاز به قانون های جدید داریم

برای ارسال پیامک های تبلیغاتی منع قانونی وجود ندارد. تخلفات این پیامک ها به دو عامل محتوا و اصل ارسال آنها بستگی دارد. یک زمانی شما در سامانه ای ثبت نام می کنید برای شما پیامک ارسال می شود که ممکن است هزینه آن از شما کسر شود و یا اینکه رایگان است. تبلیغاتی که کسر می شود نمی تواند بدون اجازه شما باشد. اما اینکه در کل پیامک های تبلیغاتی امنیت روانی جامعه را دچار اختلال می کند یا خیر هنوز بین حقوق دانان محل اختلاف است. به آیین نامه هایی هم که در وزارت خانه ها وجود دارد نمی توان اعتماد کرد. چون نظارتی وجود ندارد ممکن است خلاف قانون باشد. ما باید در این خصوص در مجلس قانون داشته باشیم که هنوز نداریم. اگر این موضوع ابعاد حقوق شهروندی و حق الناس داشته باشد باید برایش قانونی تصویب شود که موضوع را بررسی کند. مثلا ارسال تبلیغات از سوی اپراتورهای تلفن همراه فقط با اجازه صاحب خط امکان پذیر باشد.

 این پیامک چه قوانینی را نقض کرده است؟

اما در خصوص این مصداف مشخص می توان گفت که محتوای آن کاملا قابل پیگیری است. یعنی شما می توانید برای شکایت به طور مستقیم به دادسرا مراجعه کنید و دادستان نیز اگر با چنین محتوایی رو برو شود آن را پیگیری می کند و چندین ماده در قانون وجود دارد که می توان به آن در این باره استناد کرد. طبق ماده ۱۸ جرایم رایانه ای: « هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سیستم رایانه یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقام‌های رسمی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از این‌‌که از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»

 همچنین در ماده ۶۹۸ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی آمده است: « هرکس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی ‌یا مقامات رسمی به وسیله نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض ‌یا گزارش یا توزیع هرگونه اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون امضا اکاذیبی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت راسا یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات ‌رسمی تصریحا یا تلویحا نسبت دهد اعم از اینکه از طریق مزبور به‌ نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا نه علاوه براعاده حیثیت در صورت امکان‌، باید به حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم شود.»

در ماده ۶۹۹ مجازات اسلامی نیز آمده است: « هرکس عالما عامدا به قصد متهم نمودن دیگری آلات و ادوات جرم یا اشیایی را که یافت شدن آن در تصرف یک نفر موجب ‌اتهام او می‌گردد بدون اطلاع آن شخص در منزل یا محل کسب یا جیب یا اشیایی که متعلق به اوست بگذارد یا مخفی کند یا به نحوی ‌متعلق به او قلمداد نماید و در اثر این عمل شخص مزبور تعقیب‌گردد، پس از صدور قرار منع تعقیب و یا اعلام برائت قطعی آن ‌شخص‌، مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و یا تا (۷۴) ضربه ‌شلاق محکوم می‌شود.» همینطور که در این پیامک آمده است نوشته شده که اگر شک دارید من برای شما هک می کنم. این حرف اقدام به شروع جرم است که طبق قانون خودش یک جرم محسوب می شود.

در این پیامک می گوید که اگر شک دارید من برای شما هک می کنم. این اقدام به شروع جرم هم هست که طبق قانون باز هم جرم است. در این باره ماده ۲۸۶ نیز وجود دارد که می گوید:

«هرکس به‌طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد به گونهای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، نا امنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم می‌گردد.
تبصره- هرگاه دادگاه از مجموع ادله و شواهد قصد اخلال گسترده در نظم عمومی، ایجاد ناامنی، ایراد خسارت عمده و یا اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع و یا علم به مؤثر بودن اقدامات انجام شده را احراز نکند و جرم ارتکابی مشمول مجازات قانونی دیگری نباشد، با توجه به میزان نتایج زیانبار جرم، مرتکب به حبس تعزیری درجه پنج یا شش محکوم می‌شود.»

در این ماده از کلمه اخلال استفاده شده است. زمانی بحث اخلال مطرح است که اشاعه وسیع باشد و همه این ها باید از سوی دادستان احراز شود و چون این موضوع کیفری است حساسیت زیادی وجود دارد و نمی توان برای همه نمونه ها حکم کلی داد و باید هرپیامک و تعداد ارسال آن را جزء به جزء بررسی کرد. حبس درجه ۵ نیز بین ۶ماه تا دوسال و حبس درجه ۶ نیز ۲ تا ۶ ماه است.

این پیامک مصداق تشویش اذهان عمومی است

به نظر من به عنوان یک حقوقدان این پیامک قابلیت تحت تعقیب بودن دارد. نکته خیلی مهم این است که برای چنین مواردی سطح اعتراض اهمیت دارد. هرچه وسیع تر باشد موثر تر است. مثلا یک زمانی قتل فجیعی اتفاق می افتد اما فقط مردم محلی از آن خبردار می شوند. اما یک زمانی قتل ساده تری رخ می دهد اما اشاعه آن در جامعه بار منفی روانی زیادی را ایجاد می کند. اعتراض به این موارد نیز باید جدی باشد. در حال حاضر همه مردم ناراضی هستند اما همه صرفا غر می زنند و اعتراض جدی انجام نشده است.یکی دیگر از راهها این است که خود قضات باتوجه به حضور مردم در شعبات دادسرا ها متوجه می شوند که این موضوع  ابعاد ملی پیدا کرده است و خود قوه قضاییه تحت لوایحی موضوع را بررسی کند. راه زیاد است ولی مهم احساس مردم است که باید در این موضوع برانگیخته شود. این پیامک تشویش اذهان عمومی است و می توان اینطور دید که چه کسی گفته که خیانت به قدری در جامعه زیاد است که باید این پیامک شکل بگیرد؟ یا خیانت آنقدر زیاد است که یک درد اجتماعی شده است.