قرارداد خسارت بار وزارت نیرو با شرکت ترکیه‌ای به زبان ساده

سایت الف نوشت: این متن روایت کوتاه و ساده‌ای از واقعیت اقتصادی قرارداد ۳ میلیارد دلاری وزارت نیرو با شرکت ترکیه‌ای یونیت اینترنشنال برای احداث ۵ هزار مگاوات نیروگاه در ایران است که بزرگترین قرارداد سرمایه گذاری خارجی در پسابرجام محسوب می‌شود و اواسط خردادماه امسال در سکوت خبری به امضا رسید و در آستانه اجرایی شدن قرار دارد.
***
فرض کنید دولت می‌خواهد سرمایه‌گذاری برای احداث یک نیروگاه را به بخش خصوصی واگذار کند. برای این کار از بخش خصوصی می‌خواهد نیروگاهی در ایران بسازد و در ازای آن، ضمانت می‌دهد که وقتی این نیروگاه به بهره‌برداری رسید، برق آن را برای دوره زمانی خاصی با قیمتی مشخص خریداری کند.

برای رفع نگرانی‌های شرکت خصوصی برای تحقق این ضمانت خرید، دولت ایران در ابتدا بالاترین تضمین خود را برای خرید برق به این شرکت می‌دهد، تضمینی که پشتوانه آن اموال دولت ایران در همه جای دنیاست و آن شرکت خصوصی می‌تواند به راحتی با استفاده از آن ضمانت، وام‌هایی با سود کم از بانک‌های بین‌المللی بگیرد.

سپس دولت قیمت و مدت زمان خرید برق از شرکت خصوصی را طوری تنظیم می‌کند که در ۳ سال اول بهره‌برداری اصل پول این شرکت را از محل فروش برق بدهد و ۳ سال بعد نیز به همان مقدار اضافه‌تر بابت سود به شرکت خصوصی پول بدهد. بعد از این ۶ سال نیز نیروگاه را به همان شرکت خصوصی بدهد.

به صورت خلاصه، در این قرارداد، دولت ابتدا با اعطای تضمین ویژه امکان اخذ وام با سود کم را برای شرکت خصوصی فراهم می‌کند و سپس دو برابر وامی که این شرکت برای احداث این نیروگاه گرفته است، به آن پرداخت می‌کند و در انتها هم تجهیزات خریداری شده را به آن شرکت می‌دهد. این پروژه از هر طرف نگاه کنید برای بخش خصوصی پرسود و بسیار جذاب است به گونه‌ای که منطقی به نظر می‌رسد که احداث این نیروگاه باید به بنگاه‌های عام المنفه مانند خیریه‌ها واگذار شود و واگذاری آن به بخش خصوصی داخلی رانت بزرگی برای آن‌ها و بسیار حساسیت برانگیز است.

حال فرض کنید دولت بخواهد برای مثبت نشان دادن عملکرد برجام در حوزه اقتصادی، این پروژه را نه به یک بنگاه عام المنفعه و حتی بخش خصوصی داخلی بلکه به یک شرکت ترکیه‌ای واگذار کند! شما چه نامی برای این شیوه جذب سرمایه گذاری خارجی انتخاب می‌کنید؟

متن فوق، روایت کوتاه و ساده‌ای از واقعیت اقتصادی قرارداد خسارت بار وزارت نیرو با شرکت ترکیه‌ای یونیت اینترنشنال برای احداث ۵ هزار مگاوات نیروگاه در ایران است که بزرگترین قرارداد سرمایه گذاری خارجی در پسابرجام محسوب می‌شود.

قراردادی ۳ میلیارد دلاری که اواسط خردادماه در سکوت خبری به امضا رسید و اواسط همین هفته قرار است بار دیگر در سکوت خبری به تأیید سازمان سرمایه گذاری خارجی برسد و رسماً وارد فاز اجرایی شود. قراردادی ۲۰ ساله که نوع آن مالکیت، ساخت و بهره‌برداری (BOO) و دوره خرید تضمینی برق تولیدی آن ۶ سال است.

در این قرارداد، تضمین وزارت اقتصاد برای پرداخت پول برق و حتی مجوز صادرات برق به شرکت یونیت اینترنشنال داده شده است. آیا در وضعیتی که توانمندی‌های بالایی در زمینه نیروگاه سازی در کشورمان وجود دارد و حتی شرکت‌های داخلی توانمندی تأمین مالی احداث نیروگاه‌ها را دارند (البته اگر وزارت نیرو حاضر باشد صرفاً برخی از این امتیازهایی که به ترک‌ها می‌دهد برای شرکت‌های داخلی هم قائل شود)؛ اعطای این امتیازهای ویژه و تبعیض آمیز به شرکت ترکیه‌ای یونیت اینترنشنال، مطابق با منافع ملی است و رنگ و بوی خیانت نمی‌دهد؟ آیا سازمان سرمایه گذاری خارجی حاضر خواهد شد زیر فشار دولت تدبیر و امید، مهر تأیید بر این قرارداد که ذیل عنوان جذاب «جذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت نیروگاهی کشور» قرار گرفته است ولی هیچ تناسبی با حمایت از تولید داخلی به عنوان ستون فقرات اقتصاد مقاومتی ندارد، بزند و با پرداخت این هزینه سنگین از جیب ملت ایران به ترک‌ها برای خروج دستاوردهای اقتصادی برجام در سالگرد امضای آن از حالت «تقریباً هیچ» موافقت کند؟