نقش دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در کاهش اطاله دادرسی

 با وجود افزایش ورودی پرونده‌ها به دستگاه قضایی اما تمام تلاش دادگستری‌ها برای کاهش اطاله دادرسی و تسریع در رسیدگی به پرونده‌ها است؛ برای تحقق این امر هم راهکارهای مختلفی در دستورکار قرار گرفته حذف بروکراسی‌های دستی و الکترونیکی شدن امور یکی از مهمترین برنامه‌هایی است که از سوی مسئولان قضایی پیگیری می‌شود. تشکیل دفاتر خدمات الکترونیک قضایی هم در همین راستا فعال شده‌اند تا هم بخشی از تصدی‌گری‌ها از دوش دادگستری‌ها برداشته شده و هم کارها با سرعت بیشتری پیگیری شود.

کاهش مراجعات حضوری، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی، جلوگیری از اتلاف وقت مراجعان و تسریع در روند اجرایی پرونده‌ها از مهمترین مزایای تشکیل و گسترش دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در کشور است اما نقش مستقیم این دفاتر در کاهش اطاله دادرسی چیست؟

ضرورت توسعه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
به گفته معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان سیستان‌وبلوچستان، تشکیل این دفاتر یکی از روش‌های جدید فرآیند دادرسی است این موضوع یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر و از ساز و کارهای ارتقای رضایت اجتماعی در این حوزه محسوب می‎شود.

محمد‌علی حمیدیان  که سیستان و بلوچستان را پس از تهران، به عنوان دومین استان کشور در راستای راه‌اندازی دفاتر خدمات قضایی می‌داند در این باره می‌گوید که در حال حاضر پرونده‌های بدوی، خانواده، مالی، غیرمالی و حقوقی به جز موارد اندکی در این دفاتر ثبت شده و این مهم در مدیریت زمان و اتلاف وقت ارباب رجوع بسیار اثربخش بوده است.

حمیدیان درباره تعداد افرادی که از خدمات الکترونیک استفاده می‌کنند نیز توضیح می‌دهد: به طور متوسط ماهانه نزدیک به 2 هزار نفر از خدمات این دفاتر الکترونیک بهره‌مند می‌شوند و راه‌اندازی واحد ارشاد و معاضدت قضایی به منظور ارتقای آگاهی‌های عمومی و راهنمایی مخاطبان در دفاتر خدمات الکترونیک یک ضرورت اساسی است.

وی تاکید می‌کند که با افزایش کمی دفاتر الکترونیک خدمات قضایی در سطح استان در فرآیند رسیدگی به درخواست‌های قضایی و حقوقی تسریع صورت پذیرد.

رفع واسطه با تاسیس دفاتر الکترونیک
رییس کل دادگستری استان کردستان نیز درباره دفاتر خدمات الکترونیک قضایی توضیح می‌دهد: این دفاتر بخشی از وظیفه دادگاه‌ها و دادسراها را تقبل کرده‌اند تا بدین ترتیب شاهد کاهش مراجعه مردم به مجتمع‌های قضایی باشیم.

علی‌اکبر گروسی با تاکید بر اینکه با ایجاد دفاتر الکترونیک، واسطه فیزیکی حذف می‌شود، بیان می‌کند: بر این اساس بسیاری از واسطه‌های ناشی از مراجعه فیزیکی مردم به دادگستری حذف شود.

وی درباره اینکه استفاده از سیستم الکترونیک برای ارائه خدمت به افرادی که برای طرح دعوا و شکایات به دستگاه قضا مراجعه می‌کنند می‌تواند بستری مطلوب در سرعت‌بخشی به پاسخگویی به آنان باشد، خاطرنشان می‌کند: اطاله دادرسی یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که همواره مردم در مراجعه به دستگاه‌های قضا با آن مواجه هستند و افتتاح این دفاتر می‌تواند حرکت ارزشمندی در راستای رفع این مشکلات باشد.  گروسی تصریح می‌کند: دستگاه قضا در راستای رفع مشکل اطاله دادرسی و رسیدگی به پرونده‌ها در کوتاه‌ترین زمان، طرح‌ها و برنامه‌های خاصی را اجرایی کرده است که راه‎اندازی این دفاتر نیز با همین هدف اجرایی شده است. وی بیان می‌کند: ارتقای سلامت اداری، تحقق اهداف و برنامه‌های پیش‌بینی شده در برنامه 5 ساله توسعه قضایی و توسعه خدمات الکترونیکی به منظور ایجاد بسترهای لازم برای دسترسی آسان‌تر مردم و سرعت‌بخشیدن به رسیدگی به شکایات و طرح دعاوی مردم از مهم‌ترین تاثیرات ایجاد این دفاتر است.

به گفته گروسی، ایجاد این دفاتر ضمن توسعه خدمات الکترونیکی به عنوان اصل مهم و مورد توجه در دستگاه قضا موجب می‌شود بسیاری از واسطه‌های ناشی از مراجعه فیزیکی مردم به دادگستری حذف شود.

مقام ارشد قضایی استان کردستان می‌افزاید:  ایجاد این دفاتر و مراجعه مردم به آنها در راستای طرح دعاوی و رسیدگی به شکایات می‌تواند نقش بسزایی در کاهش میزان حضور آنها در دستگاه قضا شود.

دفاتر الکترونیک پلی میان مردم و دستگاه قضا
وی از این دفاتر به عنوان پل ارتباطی بین مردم و دستگاه قضا نام برد و خاطرنشان می‌کند: دفاتر خدمات قضایی مانند درگاهی که مردم را به دستگاه قضا ارتباط می‌دهند عمل کرده و می‌توانند در کاهش سردرگمی مردم و تسریع در رسیدگی به پرونده‌های قضایی نقش بسزایی داشته باشند.

گروسی می‌افزاید: با ایجاد این دفاتر و آغاز به فعالیت آنها، مردم برای گرفتن خدمات قضایی باید از طریق این دفاتر اقدام و دیگر نیازی به حضور در دادگستری ندارند.

رییس‌کل دادگستری کردستان اظهار می‌کند: مردم با مراجعه به این دفاتر و طرح دادخواست خود، فرم ثبت نام را تکمیل و اقدام به تشکیل پرونده می‌کنند و هزینه دادرسی نیز به صورت همزمان و الکترونیکی از افراد در همین دفاتر دریافت می‌شود.

رییس‌کل دادگستری کردستان با بیان اینکه در استان‌هایی که این دفاتر ایجاد شده هیچ مجتمع قضایی به صورت مستقیم شکایت مردم را نمی‌پذیرد، بیان می‌کند: تمام مردم باید ظرف دو ماه آینده با این شرایط خود را تطبیق بدهند، زیرا که خدمات‌رسانی به آنها تنها از  این طریق امکان‌پذیر خواهد بود.

به گفته وی، کارمندان این دفاتر نیز از افراد معتمد و آشنا به امور انتخاب و به صورت مستقیم به دستگاه‌ قضا وصل بوده و به عنوان جزیی از این دستگاه به مردم خدمات‌رسانی می‌کنند.

گروسی از برنامه‌ریزی برای توسعه این دفاتر در نقاط مختلف شهر خبر می‌دهد و خاطرنشان می‌کند: بعد از دو ماه از فعالیت این دو مرکز ایجاد شده، اگر نیاز باشد در سایر نقاط شهرستان نیز دفاتر دیگری ایجاد خواهد شد.  وی توضیح می‌دهد: ایجاد دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در سایر شهرستان‌های استان نیز در دستور کار قرار گرفته و از سال آینده این مهم در استان اجرایی خواهد شد.