جام جم آنلاین: رضا پدیدار رئیس هیأت داوری انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران انتقادات وارده به این قرارداد را بیشتر سلیقه ای می داند و نه فنی و براین باور است که انتقال دانش فنی ، ارتقاء توانمندی داخلی و استفاده از ظرفیت های نیروهای داخلی در این قرار داد دیده شده است. وی تاکید می کند که تاخیر در اجرای قراردادهای جدید نفتی بیش از این جایز نیست.

شما به عنوان یک تشکل یخش خصوصی قراردادهای جدید نفتی را تا چه حد در راستای تامین منافع ملی می دانید و در این قرار داد تا چه حد بر انتقال تکنولوژی و استفاده از نیروهای داخلی تخصصی تاکید شده است ؟
به عنوان نماینده تشکل های بخش خصوصی باید بگویم قراردادهای جدید نفت با اصلاحاتی که در هیات دولت در 14 مرداد ماه انجام شد و در روزنامه رسمی کشور هم به چاپ رسید، حاوی نکات مهمی است که می تواند منافع بسیاری را برای کشور به همراه داشته باشد . مواردی که برای استفاده از توانمندی های داخلی در این قرارداد دیده شده است و نقطه نظر ما را به عنوان یک تشکل بخش خصوصی تامین می کند . این قرارداد به نکات خیلی مهمی اشاره دارد یکی از نکات با اهمیت آن ، ماده 4 مصوبه هیات وزیران است که در آن بر انتقال و وارتقاء فناوری ملی در حوزه عملیاتی بالادستی نفت و همینطور اجرای طرح های بزرگ و توانمندسازی شرکت های ایرانی تاکید شده است .

یعنی شرکت های ایرانی برای انجام پروژ های بزرگ توانمند نیستند ؟
متاسفانه شرکت های ایرانی توانمند نیستند به همین منظور برای اجرای پروژه ها ی بزرگ داخلی و حضور در بازارهای منطقه ای و بین المللی نکاتی دیده شده است مثلا در بندالف تاکید شده است که در هر قرارداد برحسب شرایط شرکت های صاحب صلاحیت ایرانی با تایید کارفرما که شرکت ملی نفت است می توانند به عنوان شریک شرکت یا شرکت های معتبر نفتی خارجی قرار گیرد، این بسیار مهم است ، چرا که امکان انتقال دانش فنی و توسعه فنی و مهارت های مدیریتی در اختیار طرف ایرانی گذاشته می شود و در نهایت بر مهندسی مخزن دراین قرار داد تاکید شده است .
در تبصره بند الف ماده 4 باز به این نکته اشاره می کند که طرف دوم قرار داد ملزم به اعمال بندهای انتقال و توسعه فناوری قرار داد اصلی در قرارداد منعقده حتی با پیمانکاران فرعی خودش است، یعنی اگر طرف خارجی رفت و یک پیمانکار فرعی از همان کشور خودش آورد به موجب این بند آن طرف فرعی هم که بیاید ملزم است که با شریک ایرانی این کار را انجام دهد.
در بند ب ماده 4 شرکت خارجی که طرف قرارداد است ملزم به حداکثر استفاده از توان فنی ،مهندسی و تولیدی ، صنعتی و اجرایی کشور بر اساس قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تامین نیازهای کشور و تقویت آنها در امر صادرات است ، همچنین بر آیین نامه های مربوط به قوانین مالیاتی تاکید دارد که درآنجا هم گفته شده باید این کمک صورت گیرد .
در بند پ که قسمت سوم ماده 4 است اینجا باز تاکید می کند که طرف خارجی متعهد به استفاده حداکثری از نیروی انسانی داخلی دراجرای قرار داد است.

پس چرا برخی از نمایندگان همچنین آقای توکلی با وجود چنین تعهداتی که در قرار داد گنجانده شده است به آن انتقاد دارند و این قرارداد را در جهت اشتغال برای نیروهای جوان طرف های خارجی می دانند ؟
به 90 درصد انتقاداتی که آقای توکلی به این قرار دادها داشتند پاسخ داده شده است .اما عده ای انتقاداتی را مطرح می کنند که تخصصی نیست و بر این باورم قراردادهای نفتی بسیار تخصصی است و باید اهل فن دررابطه با آن اظهار نظر کنند .
مصالح ملی و منافع ملی بسیار حائز اهمیت است، بخصوص برای ما که در حوزه نفت و گاز کارمی کنیم و تحت هیچ شرایطی به هیچ خارجی و به هیچ ایرانی اجازه نمی دهیم که مصالح و منافع ملی ما را زیر سوال ببرد بنابراین این اصل اول است .
در قرار دادهای نفتی نیز ما به یک اصولی پایبند هستیم و آن این است که مصالح و منافع ملی را حفظ کنیم اگر کسی به این شک دارد پس باید ابتدا بیایم اعتقاداتمان را درست کنیم چون حفظ مصالح و منافع ملی یک معیار و رفتار اجتماعی است .
از طرف دیگر قراردادهای نفتی در یک دولتی تصویب شده است که اکثریت جامع مردم به آن رای داده اند و مورد وثوق مردم است ، بنابراین دراین قراردادها نهایت بررسی شده است ، در هنگام تدوین این قرارداد خطاهای کارشناسی که وجود داشت رفع شده ، همچنین 150 مورد ایراد را رفع کرده اند و 15 ایراد اصلی که وجود داشت برطرف شده است و با همه این اصلاحات قرار داد به هیات وزیران رفت و مورد تصویب قرار گرفت ودر روزنامه رسمی هم به چاپ رسید و معتقدم این قراردادها باید هرچه زودتر اجرایی شود تا از ثمرات آن برخوردار شد .

آیا مواردی که در قرار داد گنجانده شده جذابیتی برای سرمایه گذاران خارجی دارد واین قراردادها چه تحولی در جذب سرمایه گذار ایجاد خواهد کرد؟
به هر حال این یک قرارداد است اما در مجموع سرمایه گذار باید خیالش راحت باشد که ایران محیط امنی برای سرمایه گذاری است چون سرمایه گذار سرمایه ،نیروی انسانی و امکاناتش را به کشور می آورد و کارش را انجام می دهد وطبیعتا می خواهد سود سرمایه گذاری اش را هم بردارد.
اینکه عنوان می شود این قرار دادها سود های غیر متعارفی را نصیب آنها می کند آیا چنین است ؟
این قرارداد جدید نفتی براساس مصالح ومنافع کشور است و کاملا برد – برد است . رسانه ها برای اظهار نظر واقع بینانه دراین زمینه مسئول هستند ونباید بر اساس خواسته های فرد و گروهی اظهار نظر کنند و باید معیارها را پذیرا باشیم چون در بی اعتمادی سنگ روی سنگ بند نمی شود .

ایراداتی که اخیرا به این قرار دادها گرفته شده است آیا ایراداتی اصولی است ؟
ایراداتی که از سوی عده ای از نمایندگان مجلس مطرح شد و در این رابطه 50 نماینده مجلس نیز نامه ای را نوشته بودند ، از نظر بنده بخشی از آن سلیقه ای است مثل این می ماند که شما می خواهید نامه درخواستی به اداره ای بنویسید شما با عبارت سلام نامه را آغاز می کنید و ممکن است فرددیگر بگوید آنرا با سلام علیک باید نوشت ، اما بر این باورم که 98 درصد مباحث فنی حل شده است و مواردی که باقی است به نوعی بحث های سلیقه ای است .

با توجه به تصویب این قرارداد در هیات وزیران در صورت اعمال اصلاحاتی که مد نظر است این قرار داد ها از چه زمان اجرایی می شود ؟
از مسایل اجرایی در هیات دولت و مجلس بی اطلاع هستم اما قاعدتا باید با توجه به زمانی که به سرعت می گذرد وما داریم وارد ماه ششم سال می شویم هر چه سریعتر اجرایی شود .قرار بود از ابتدای امسال این قراردادها پیاده سازی شود و حالا پنج ماه از سال گذشته است و این تاخیر درست نیست و باید هر چه زودتر مقامات مسئول در دولت و مجلس و جاهای دیگر آن را اجرایی کنند وبنده هم به عنوان یک عنصر درتشکل های بخش های خصوصی آمادگی داریم هر نوع کمکی که لازم است انجام دهیم . اگر این قرار دادها با همان مواردی که گفته شد یعنی مصالح و منافع ملی تنظیم شود ، هیچ کسی حتی مخالف هم دلش نمی خواهد که ما حقوق مان را به خارجی ها بدهیم .
از شرکت های داخلی چند درصد توانمندی ورود به این پروژه ها را دارند و چه تعداد از شرکت های بخش خصوصی برای همکاری با طرفهای خارجی معرفی خواهند شد ؟
در رابطه با شرکت های داخلی که می توانند در بخش اکتشاف و استخراج با خارجی ها همکاری کنند وزارت نفت از حدود 37 شرکتی که تعیین صلاحیت کرد، 8 شرکت را مورد تایید قرار داد که این 8 شرکت به شرکت ملی نفت معرفی شده است که این شرکت ها را به طرفهای خارجی اعلام می کند، اینها شرکت هایی هستند که توان انجام پروژه های بزرگ را دارند

آیا این 8 شرکت از بخش خصوصی هستند یا خصولتی ؟
اینها اکثرا دولتی و خصولتی هستند و بخش خصوصی درمیان آنها نیست ، متاسفانه از خصوصی های واقعی تایید صلاحیت نشدند به خاطر اینکه براساس ارزیابی معاونت مهندسی و پژوهشی فناوری وزارت نفت گفته شد شرکت های 100 درصد خصوصی برای اجرای پروژ های بزرگ توان کافی ندارند اما شرکت های دولتی و خصولتی بزرگند مثل شرکت او یک، قرارگاه خاتم ،سازمان گسترش صنایع ایران که جزء آن 8 شرکت برای انجام پروژها معرفی شدند .

برای توانمند سازی شرکت های خصوصی باید چه اقدامی انجام داد که بتوانند در اشل های بزرگ وارد میدان شوند ؟
اعتقاد دارم در کشور حداقل در انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت حدود 50 شرکت بین المللی فعالیت می کنند اما در اشل کوچک وباید برای پروژه های بزرگ چندین شرکت با هم جوینت شوند و یک کنسرسیوم تشکیل دهند تا بتوانند با شرکت های خارجی فعالیت کنند .
در بخش سازندگان ، پیمانکاران و مشاوران توانمندی ها خوب است یعنی وقتی طرف خارجی برای سرمایه گذاری آمد باید از 51 درصد ظرفیت داخلی استفاده کند .
ما شرکت های سازندگان را لیست کردیم توانمندی اشان را درآوردیم و به وزارت نفت اعلام کردیم که اینها شرکت های 100 درصد خصوصی هستند و تحت پوشش انجمن سازندگان نفت ایران هستند .ما تا سقف 70 درصد نیازهای تجهیزاتی صنعت نفت را می توانیم تامین کنیم .
بخش دیگر پیمانکاران و بعد مشاوران هستند یکسری پیمانکاران محض هستند و دیگری پیمانکاران مهندسی و ساخت هستند .
باید گفت ما توانمندی داریم مشکل ما این است که پول نداریم و باید از سرمایه سرمایه گذاران خارجی استفاده کنیم .
فرق این قراردادهای جدید با قراردادهای قبلی در مورد تامین سرمایه چه هست ؟
قراردادهای مشارکت حسنش این است که طرف خارجی به عنوان سرمایه گذار می آید در حالیکه در قراردادهای قبلی که بای بک بود طرف به عنوان فاینانسور می آمد و تامین مالی می کرد اما در این قرارداد طرف سرمایه گذار است.
برداشت سود طرف خارجی چگونه پیش بینی شده است ؟
درمورد سود اینگونه است که طرف خارجی می آید سرمایه گذاری می کند ، مثلا یک چاه را حفر کرده و به نفت خام می رساند و در این راه سرمایه گذاری می کند برای اینکه هزینه سرمایه گذاری و اصل سرمایه و سودش را بردارد در یک مدت معین که در قرارداد مشخص می شود میزان سودی را برداشت می کند .البته اینکه در چه مدت و چند درصد سود برداشت می کند پیشنهادی است که با شرکت در مناقصه داده می شود .درواقع در مناقصه هر شرکتی که شرایط بهتری پیشنهاد داد پروژه به او داده می شود .
میزان اشتغالی که انجام پروژه های در قالب اجرای این قرارداد ها ایجاد می شود چقدر است ؟
اگر این قراردادها با رعایت همه آن اصول و معیارها اجرایی شود، حداقل اشتغالزایی که در جوانان متخصص ایجاد می کند 100 هزار نفراست . البته ما 53 پروژه داریم تا اینها هر کدام فعال شود 4-5 سال طول می کشد در مقطع اول می تواند جذب نیروی متخصص بالایی داشته باشیم .