برگی از تاریخ: چرا قرارداد فروش نفت ایران به افغانستان اجرایی نشد؟

64 سال پیش در تابستان سال 1330 خورشیدی، به دنبال سفر یک هیات افغانستانی به تهران برای خرید نفت از ایران، علی‌رغمی اینکه قرارداد بین دو کشور به امضا رسید، اما این توافق هرگز جنبه عملیاتی بخود نگرفت.

فارس : روزنامه اطلاعات از مهم‌ترین و معتبرترین روزنامه‌های ایران بوده که از سال 1306 خورشیدی تاکنون بدون وقفه منتشر می‌شود و در شماره‌های بسیاری در طول انتشار خود، به مسائل و رویدادهای افغانستان نیز پرداخته است.

64 سال پیش در تابستان سال 1330 خورشیدی، به دنبال سفر یک هیات افغانستانی به تهران برای خرید نفت از ایران، یک قرارداد میان دو کشور مبنی بر فروش نفت ایران به امضا رسید.

با توجه به عملی نشدن این قرارداد پس از یکسال روزنامه اطلاعات در شماره 7777 خود در در 14 فروردین 1331 خورشیدی به بررسی این موضوع پرداخت، که چرا قرارداد فروش نفت به افغانستان تا کنون عملی نشده و مشکلات موجود چیست؟

روزنامه اطلاعات: شماره 7777- پنج شنبه چهاردهم فروردین 1331

«در تابستان سال گذشته قراردادی برای فروش 30 هزار تن نفت به دولت افغانستان بین «وارسته» وزیر دارایی وقت و وزیر صنایع دولت افغانستان به امضاء رسید طبق مواد قرارداد بهای نفت به دلار پرداخت می‌شود و محل تحویل نفت در یک شهر مرزی ایران و افغانستان است.

همچنین در قرارداد ذکر شده است که به محض اینکه دولت افغانستان انبارهای لازم را تهیه نمود نفت توسط نفت‌کش‌های شرکت ملی تا محل تحویل حمل و از آنجا توسط وسائل نقلیه دولت افغانستان به انبارها منتقل گردد.

به طوری که اطلاع حاصل نموده‌ایم علل متوقف ماندن این قرارداد علاوه بر تهیه انبارهای لازم در نقاط مختلف افغانستان موضوع حمل آن نیز می‌باشد، به این قرار که جاده‌های افغانستان بیشتر کوهستانی بوده و عبور کامیون‌های بزرگ نفت‌کش از آن جاده‌ها زیاد قابل اطمینان و خالی از خطر نیست.

همچنین استحکام پل‌هایی که در این جاده‌ها وجود دارند به قدری نیست که کامیون‌های بیشتر از 10 تن از روی آنها عبور کنند.

از قرار معلوم چندی قبل مذاکراتی بین مقامات مسئول 2 دولت به عمل آمده که چنان چه از دولت ایران کمکی در این باره امکان پذیر است، اطلاع دهند تا انجام شود و دولت ایران آمادگی خود را برای حمل نفت تا شهر هرات با کامیون‌های خود اعلام کرده است.

سفارت افغانستان در ایران گزارش مبسوطی در این باره به دولت متبوع خود فرستاده و کسب تکلیف کرده است، چنانچه دولت افغانستان با پیشنهادات دولت ایران موافقت کند، بلافاصله از طرف دولت ایران اقدامات لازم برای ایجاد تسهیلات مورد نیاز شروع خواهد شد.

مقامات سفارت افغانستان در ایران شایعات مربوط به اینکه بعضی مشکلات سیاسی مانع اجرای این قرارداد شده را تکذیب کرده و گفتند: دولت افغانستان هیچ گاه از قرارداد عدول نکرده و به تعهدات و امضاء خود پایبند است.

اخیراً هیئت مدیره موقت نفت ملی ایران به اطلاع کلیه دولت‌های خریدار نفت ایران رساند که حاضر است مانند گذشته با خریداران سابق با نرخ بین‌المللی نفت وارد معامله شود و دولت افغانستان نیز که یکی از خریداران نفت ایران می‌باشد به دنبال این دعوت دولت ایران به منظور مذاکره برای خرید مواد نفتی هیاتی را به ایران فرستاد.

«محمد نعیم خان» وزیر معادن افغانستان و «عبد الله خان» رئیس انحصار دولتی آن کشور هیات مزبور را تشکیل می‌دادند که چند روز قبل وارد تهران شدند.»