اعلام آمادگی توتال و شل برای انعقاد قرارداد نفتی با ایران

قراردادهای نفتی جذاب شد اما هنوز برای سرمایه‌گذاران خارجی جهت ورود به صنعت نفت ابهاماتی وجود دارد. براساس اظهارات رییس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی، از زمانی که مدل جدید قراردادهای نفتی مورد بازنگری قرار گرفته است ما شاهد استقبال بی‌سابقه شرکت‌های بزرگ نفتی ازجمله شل و توتال برای مذاکره با ایران بودیم. اما پروسه انعقاد قرارداد با این شرکت‌ها بسیار دشوار است. تا زمانی که همه اجزای قرارداد برای انعقاد فراهم نباشد، انعقاد قرارداد جدید ممکن نخواهد شد. شرکت‌های نفتی به امنیت سرمایه‌گذاری نیاز دارند.

امیدایرانیان: به گفته سیدمهدی حسینی، برای پیشگیری از فعالیت‌های دلالی و سودا‌گری در انعقاد قرارداد با شرکت‌های خارجی باید شرکت‌هایی را برای انعقاد قرارداد اعزام کنیم که صلاحیت آنها از سوی وزارت نفت تایید شده باشد. بنابراین از این پس در مدل جدید قراردادهای نفتی جایی برای دلالان و فعالیت‌های سوداگرانه باقی نخواهد ماند.

مشروح گفت‌وگو با رییس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی در ادامه می‌خوانید:

آقای حسینی توجه به اینکه در شرایط فعلی مشارکت شرکت‌های خارجی با شرکت‌های داخلی یک الزام قراردادی است، آیا شرکت خارجی خودش به تنهایی نمی‌تواند پروژه‌ای را اجرا یا اپراتوری کند؟

خیر. شرکت‌های خارجی به تنهایی نمی‌توانند پروژه را اجرا یا اپراتوری کنند. معمولا شرکت‌های بزرگ، پول، دانش فنی و مدیریت‌شان را می‌آورند و اپراتوری و اجرا را با مشارکت دیگران انجام می‌دهند. این در حالی است که در این شرایط ما هدف‌مان تنها توسعه میادین و توسعه پروژه نیست، ما به‌دنبال انتقال تکنولوژی از سوی کشورهای اروپایی به صنعت نفت هستیم. از سوی دیگر ما در زمینه انعقاد تفاهمنامه تنها نباید به سوابق شرکت‌های خارجی اعتماد کنیم و صلاحیت شرکت‌ها از جهات مختلف باید بررسی شوند. در همین ارتباط برای پیشگیری از فعالیت‌های دلالی و سودا‌گری در انعقاد قرارداد با شرکت‌های خارجی باید شرکت‌هایی را برای انعقاد قرارداد اعزام کنیم که صلاحیت آنها از سوی وزارت نفت تایید شده باشد. این در حالی است که در مدل جدید قراردادهای نفتی جایی برای دلالان و فعالیت‌های سوداگرانه باقی نخواهد ماند.

همزمان با اصلاح قراردادهای نفتی ما شاهد لغو تحریم‌ها و اجرای برجام در اقتصاد ایران هستیم، در این شرایط آیا تقاضایی از سوی شرکت‌های نفتی خارجی برای انعقاد قرارداد نفتی با ایران شده است؟

از زمانی که مدل جدید قراردادهای نفتی مورد بازنگری قرار گرفت ما شاهد استقبال بی‌سابقه شرکت‌های بزرگ نفتی ازجمله شل و توتال برای مذاکره با ایران بودیم. در شرایط فعلی بیش از 20 شرکت بزرگ از مدل جدید قراردادهای نفتی ایران استقبال کرده و آمادگی خود را برای انعقاد تفاهمنامه با ایران اعلام کرده‌اند. اما پروسه انعقاد قرارداد با این شرکت‌ها بسیار دشوار است و تا زمانی که همه اجزای قرارداد برای انعقاد فراهم نباشد، انعقاد قرارداد جدید ممکن نخواهد شد. ضمن اینکه در این شرایط شرکت‌های بزرگ نفتی برای انعقاد تفاهمنامه و مذاکره با ایران باید به لحاظ سیاسی و اقتصادی در ایران احساس امنیت کنند.

در شرایط فعلی با همه موانع به نظر شما برای جذب سرمایه‌گذار‌های خارجی در صنعت نفت چه باید کرد؟

برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی باید در وهله اول اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی را برای ورود به بازارهای ایران جلب کنیم. ایران در حال حاضر از ذخایر و ویژگی‌های منحصر به فردی در ذخایر نفتی برخوردار است که کشور رقیب ندارد. از سوی دیگر کاهش قیمت نفت به‌دلیل کاهش قیمت فرآورده نفتی برای ایران یک فرصت تاریخی محسوب می‌شود به این علت که ایران می‌تواند همزمان با کاهش قیمت نفت برای توسعه میادین نفتی خود نسبت به جذب سرمایه از کشورهای اروپایی و به‌ویژه امریکا استفاده کند.

در گذشته ایرادات زیادی به قراردادهای بیع‌متقابل وارد می‌شد به‌طوری که این قراردادها را مانعی برای جذب مشارکت خارجی‌ها می‌دانستند، انتقادات وارده را تا چه حد صحیح می‌دانید؟

در گذشته علت اصلی انتقادات وارده به قراردادهای بیع‌متقابل به این دلیل بود که شرکت‌های طرف قرارداد با هدف چپاول وارد مذاکره می‌شدند. اما پس از 20 سال از انعقاد قراردادهای جدید به این نتیجه رسیدیم که انعقاد قراردادهای بیع‌متقابل نه تنها سودی را عاید شرکت‌های طرف قرارداد نمی‌کرد بلکه موجب ضرر و زیان آنها نیز می‌شد. انتقاد اصلی ما به قراردادهای بیع‌متقابل به این علت بود که ما به لحاظ محدودیت‌های قانونی نمی‌توانستیم بندهای قانونی قرارداد را اجرایی کنیم. امروز در چارچوب اختیارات، مشکلات اصلاح شده است. اما انتقادات مطرح شده به علت اینکه از سوی افرادی مطرح شد که در صنعت نفت فعالیتی نداشتند، وارد نبود. اگرچه به‌عنوان کسی که قراردادهای بیع‌متقابل را تدوین و قراردادهایی در این قالب را امضا کرده است، انتقاداتی به آن وارد می‌دانم اما این مدل قراردادها دستاوردهای بزرگی برای صنعت نفت کشور داشت که مهم‌ترین آن انتقال تکنولوژی بود به‌طوری که صنعت نفت کشور در بخش دریایی هم‌اکنون حرف اول را در منطقه می‌زند و این توانایی به‌واسطه قراردادهای بیع‌متقابل است.

همزمان با اصلاح قراردادهای نفتی، تعدادی از منتقدان می‌گفتند که در قراردادهای جدید نفتی شرکت‌های صنعت نفت وابسته به شرکت‌های خارجی می‌شوند و آنها این اجازه را نمی‌دهند که نوآوری داشته باشند، انتقادات وارده را تا چه حد درست می‌دانید؟

انتقاداتی که در خصوص قراردادهای جدید نفتی در خصوص وابستگی شرکت‌های صنعت نفت مطرح شد به هیچ دلیل منطقی نبود. سال گذشته همزمان با رونمایی قراردادهای نفتی تعدادی از نمایندگان ازجمله آقای احمد توکلی عنوان کردند که قراردادهای جدید نفتی مغایر با سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی است. این در حالی بود که ماهیت اصلی سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی مربوط به واگذاری شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی است به‌طوری که اصل 44 مغایر با واگذاری مالکیت شرکت نفت است. ما هم‌اکنون وظیفه داریم پیمانکاران را استخدام کنیم و در قبال خدمات دریافتی از آنها خدمات ارایه بدهیم.

در شرایطی که قراردادهای نفتی مورد بازنگری قرار گرفته است، فهرست پیمانکاران داخلی صاحب صلاحیت را چه مرجعی مشخص می‌کند و آیا در این زمینه اقدامی صورت گرفته است؟

در حال حاضر فهرست پیمانکاران از سوی معاونت فناوری وزارت نفت در حال بررسی است و این در حالی است که تاکنون صلاحیت تعدادی از شرکت‌های نفتی از سوی این معاونت تایید شده است.