با وجود اجرای برجام خبری از پرداخت بدهی شل به ایران نیست

شرکت انگلیسی هلندی شل بیش از 2.3 میلیارد دلار نفت از ایران خریداری کرده است که به دلیل تحریم ها نتوانست بدهی خود را پرداخت کند و این روزها که در پسا برجام به سر می‌بریم هنوز خبری از پرداخت این بدهی نیست.

فارس: در زمان اعمال تحریم فروش نفت ایران، در ابتدا بسیاری از شرکت‌ها از کشورهای مختلف تا مدتی محدود همچنان از ایران نفت خریداری می‌کردند، ولی به این بهانه که به دلیل تحریم نمی‌توانند برای ایران پول نفت را بفرستند، هیچ پولی بابت نفت خریداری شده از ایران پرداخت نمی‌کردند.

یکی از این شرکت‌ها، شرکت انگلیسی-هلندی شل بود که تا زمان توقف خرید نفت از ایران، بالغ بر 2.3 میلیارد دلار نفت از ایران خریداری کرده بود، ولی پولی به ایران پرداخت نکرده بود.

داستان این بدهی همچنان ادامه داشت و این شرکت در زمان تحریم‌ها هیچ تلاشی برای پرداخت پول نفتی که مدتها پیش از ایران خریداری کرده بود انجام نمی‌داد. تا اینکه پس از توافقات اولیه ایران و کشورهای 1+5، این شرکت نیز اعلام کرد که درصورت رفع تحریم‌های ایران، این شرکت طلب ایران را پرداخت خواهد کرد.

معاون بازرگانی شرکت نفتی شل اوایل شهریور ماه گفت: این شرکت پس از لغو تحریم‌ها بدهی خود به شرکت ملی نفت ایران را پرداخت خواهد کرد و سرمایه‌گذاری در بخش انرژی ایران را بررسی خواهد کرد. او ادعا کرده بود: ما مایلیم هرچه زودتر این پول را پرداخت کنیم و تاکنون نتوانسته ایم این کار را انجام دهیم.

هرچند در صحبت‌های مسئولان این شرکت در آن زمان شرطی برای پرداخت بدهی به ایران به صراحت مطرح نمی‌شد، ولی در همان زمان نیز با دقت در صحبت‌های آن‌ها می‌شد، پی برد که این شرکت قصد دارد از بدهی خود به ایران به عنوان طعمه‌ای برای زیاده‌خواهی و گرفتن سهم بیشتر از میادین نفتی ایران در زمان لغو تحریم‌ها استفاده کند. به عنوان مثال این نکته را مطرح می‌کردند که «همه چیز (حتی نحوه پرداخت بدهی) به شرایط قرارداد جدید با ایران بستگی دارد».

اوایل آبان ماه بن فان بوردن، مدیرعامل شرکت شل گفت: گفت‌وگوی ما با ایران در آستانه لغو تحریم‌ها روی بدهی شل به ایران متمرکز است و درباره پروژه های جدید نیست. ما بسیار علاقه‌مند هستیم و یک بررسی اجمالی درباره ایران داشته ایم، ولی تمام مذاکرات درباره بدهی بوده است. هرگونه مذاکرات عملی که با مقامات و دولت ایران داشته‌ایم، عمدتا درباره بدهی‌های ما است.

در ادامه رفت‌وآمد و گفت‌وگو بین مسئولان وزارت نفت وطرف‌های انگلیسی همچنان ادامه داشت،  همه چیز به بعد از رفع تحریم‌ها موکول می شد.

محمد خزاعی، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی اوایل دی ماه که بحث رفع تحریم‌های ایران جدی‌تر شده بود، گفت:‌ در مذاکرات با خزانه‌داری انگلستان روی ایفای تعهدات دولت انگلیس نسبت به مطالبه نزدیک به 3 میلیارد دلار از شرکت نفتی «شل» بحث شد و بر اساس اظهار نظر طرف مقابل، خزانه‌داری انگلیس پذیرفت که به محض برداشته شدن تحریم و نقل و انتقال مالی شرکت مذکور بدهی خود را به ایران پرداخت کند.

همچنین در آخرین روزهای مانده به اجرایی شدن برجام، سیدمحسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد در نهایت دو طرف درباره چگونگی پرداخت بدهی معوق دو میلیارد و 300 میلیون دلاری به توافق نهایی دست یافتند. قمصری با تاکید بر اینکه در شرایط فعلی چگونگی پرداخت بدهی شرکت انگلیسی شل به ایران مشخص شده و از ابهام درآمده است، تصریح کرد: پرداخت بدهی‌های معوق توسط این شرکت انگلیسی بلافاصله پس از لغو تحریم‌ها قطعی و نهایی شده است.

پس از اجرای برجام، هنوز خبری از پرداخت بدهی شل به ایران نشده است و تنها یک خبر از سوی روابط عمومی بانک ملت منتشر شده که بر اساس آن این بانک نسبت به افتتاح حساب نزد بانک‌های اروپایی و معرفی به شرکت ملی نفت ایران برای دریافت مطالبات نفتی از شرکت شل اقدام کرده است. اما همچنان مشخص نیست این بدهی چه زمانی پرداخت خواهد شد.

این مسئله گمانه زنی‌ها را در خصوص گروکشی شرکت شل برای سهم خواهی بیشتر از نفت ایران و گرفتن شرایط بهتر برای حضور در ایران پررنگ تر کرده است.

با توجه به اینکه زمان بسیار زیادی از زمان خرید نفت شل از ایران می‌گذرد و در این مدت مسئله پرداخت بدهی شل به ایران بارها مورد بحث و گفت و گوی دو طرف قرار گرفته، لازم است هرچه سریعتر مسئولان وزارت نفت در مورد گرفتن طلب ایران اقدامی جدی نمایند و از دادن هرگونه امتیاز اضافی در قراردادهای جدید به این شرکت برای گرفتن این طلب خودداری نمایند.

همچنین لازم است هرچه سریعتر فرآیند وصول مطالبات ایران از این شرکت شفاف سازی شود تا مردم نیز در جریان آن قرار بگیرند.