محمد تهام پور در مورد قراردادهای بانکی گفت: قرارداد بانک ها با تولید کنندگان مانند قرارداد ترکمنچای است. در واقع تولید کننده می داند که به هیچ عنوان نمی تواند پولی که بانک در اختیارش گذاشته را با این قرارداد برگرداند ولی امید دارد که فعلا کارش را راه بیاندازد.

برنامه مناظره رادیو گفتگو با موضوع بانک ها و حمایت از تولید و با حضور ابوذر ندیمی نماینده ادوار مجلس و عضو سابق شورای پول و اعتبار، محمد تهام پور رئیس اتحادیه لوازم خانگی و دکتر مرتضی اکبری عضو هیئت مدیره بانک توسعه صادرات روی آنتن رفت.

ابوذر ندیمی در ابتدا با اشاره به رکود و رکودی که در حال حاضر بر کشور حاکم شده است، به نقش بانک اشاره کرد و گفت: بانک عامل واسطی بین سپرده گذار و تسهیلات گیرنده است. معنی حرفم نیز این است که واسطه گری وجود داشته باشد 3 الی 4 درصد به عنوان حق الوکاله بگیرد و پول شما که حقیقی یا حقوقی هستید به بنده که کارآفرین هستم و می خواهم سرمایه گذار هستم، تسهیلات می دهد.

وی افزود: تسهیلات نیز ضوابطی دارد؛ ممکن است 100 درصد باشد یا تامین بخشی از یارانه سوخت توسط دولت باشد و یا یک نسبتی بین بنده و بانک سرمایه گذاری شود که در حال حاضر این آخری بیشتر رایج است.

نماینده ادوار مجلس با بیان اینکه تا 60 درصد از مسئله تولید به تامین مالی بر می گردد، اظهار داشت: توسعه در ایران و یا کشورهایی مانند ایران، بانک محور است در حالی که در جای دیگر بازار سرمایه این نقش را ایفا می کند یا اصلا تامین مالی بر عهده بانک نیست.

وی با ذکر مثالی ادامه داد: گفته می شود وقتی در ایران یک واحد پول می گیرند، چندین بار استعمال می کنند اما در اروپای غربی این یک واحد پول ممکن است 40 بار در سال گردش داشته باشد، این یعنی منِ کارآفرین در اروپا پول را می گیرم و به سرعت بر می گردانم و دیگری پول را می گیرد، زیرا خواب سرمایه برای من هزینه هایی دارد.

عضو سابق شورای پول و اعتبار تصریح کرد: اگر قرار باشد بانک خودش یا کارآفرینان به هر دلیلی در گردش نقدینگی اختلالی ایجاد کنند، هزینه های آن به جامعه تحمیل می شود. به عنوان مثال اگر به بنده پولی برای ساخت واحدی که یک ساله باید ساخته شود، ندهید و این کار پنج سال طول بکشد، باعث می شود چهار سال عقب بمانم. در حقیقت بخشی از پول من بلوکه شده است، ضمن اینکه خواب سرمایه و هزینه های آن در کشوری که این میزان نوسان وجود دارد، هزینه های زیادی دارد زیرا ارزش این پول پنج سال بعد تغییر می کند.

وی اضافه کرد: بانک هایی که کارشان جمع آوری وجوه است، از محل جمع آوری وجوه این تمهید را ایجاد می کنند، تا طرف دوم که تسهیلات گیرنده است، بتواند بخش یا تمام ایجاد یک فعالیت را از بانک قرض بگیرد و در قبال آن حق العمل سپرده گذار و هم خود بانک را پرداخت کند.

در ادامه محمد تهام پور با بیان اینکه بانک ها در کشورمان کار بانک داری نمی کنند، بلکه بنگاه داری می کنند، تصریح کرد: بانک ها درآمد بسیار زیادی دارند، بانک ها صد در صد سرمایه شان را سود می دهند و در این راستا به مدیران عالی خود پاداش های قابل توجهی می دهند.

وی با تاکید بر اینکه بانک باید هزینه های جاری خودش را کسب کند، گفت: بانک امانت دار مردم است. مردم پول های خودشان را در اختیار بانک ها می گذارند و بانک نیز به صورت کلان در اختیار تولید قرار می دهد که این تولید می تواند صنعت ساختمان یا خودروسازی باشد.

رئیس اتحادیه لوازم خانگی در مورد قراردادهای بانکی بیان داشت: قرارداد بانک ها با طرف مقابل مانند قرارداد ترکمنچای است. در واقع تولید کننده می داند که به هیچ عنوان نمی تواند پولی که بانک در اختیارش گذاشته را با این قرارداد برگرداند ولی امید دارد که فعلا کارش را راه بیاندازد.

وی با اشاره به وضعیت فعلی بازار، اظهار داشت: کالای تولید کننده بسیار زیاد شده است و واحدهای صنفی نیز نمی توانند پول پیش به تولید کننده بدهند. به همین جهت مجبور است به صورت اعتباری پرداخت کنند.

تهام پور درباره علت عدم پرداخت تسهیلات به تولیدکنندگان توسط بانک ها عنوان داشت: علت اصلی این است که تولیدکنندگان معوقات خیلی زیادی دارند. در سال 88 که در دنیا بحران مالی به وجود آمد، بانک ها تا مرز ورشکستگی پیش رفتند. دولت آمریکا به سه خودرو ساز خود پول های هنگفتی با سود یک درصد داد تا تولید را ادامه دهند و خودروسازها نیز ظرف شش ماه پول بانک ها را برگرداندند و به این شکل هم بانک ها از ورشکستگی نجات پیدا کردند و هم صنعت شان رونق گرفت.

رئیس اتحادیه لوازم خانگی ادامه داد: یکی از مشکلات ما این است که بازار هدفی وجود ندارد. امروز یک استکان می خرم و همه این استکان را می سازند و فکر نکردند ابتدا باید بازار هدف پیدا شود و در این میان پول بانک نیز پرداخت نمی شود.

در ادامه دکتر مرتضی اکبری سیستم بانکی را تابعی از شرایط اقتصادی کشور دانست و عنوان داشت: اقتصاد ما یک اقتصاد بانک محور است و این یعنی تمام تامین مالی بنگاه های اقتصادی از سرمایه ثابت گرفته تا سرمایه در گردش بر گردن بانک ها افتاده است.

وی افزود: در مرور زمان حجم بالایی از تامین منابع بنگاه ها بر گردن بانک ها می افتد. در چنین اقتصادی به شدت وضعیت منابع و بنگاه ها تابع اقتصاد قرار می گیرد. اگر اقتصاد رونق داشته باشد، گردش پول در بانک ها بیشتر می شود و منابع جدید مالی ایجاد می شود که می توانند این منابع را در اختیار بنگاه ها قرار دهند.

عضو هیئت مدیره بانک توسعه صادرات با ذکر اینکه قرار گرفتن بار بزرگ تامین سرمایه بر عهده بانک ها چالشی بزرگ برای سیستم بانکی است، اظهار داشت:  ایراد اصلی این است که کوچکترین بحران اقتصادی در کشور مشکل بزرگی برای کشور ایجاد می کند. در سه سال گذشته که کشور با رکود مواجه بوده است، منابعی نزد شرکت ها قفل شده است. در این میان بعضی تکالیف از سوی دولت نیز وجود دارد که کار را برای  بانک ها سخت تر می کند.

در ادامه ندیمی، صندوق توسعه را پول دولت دانست و عنوان داشت: معنای صندوق توسعه آن است که از محل 20 الی 30 درصد سود، عددی تعریف می شود که به بانک های عامل ابلاغ می شود. بنابراین این وظیفه بانکی نیست و ارتباطی به بانک ندارد و بانک باید خوشحال هم باشد که چنین کاری انجام می دهد زیرا سود آن را می گیرد تا جمع آوری وجوه کرده باشد.

وی افزود: بانک باید قبل از انتخاب پروژه برای اعطای تسهیلات کار کارشناسی انجام دهد و اگر مشکلی در این زمینه دارد مسئله ما نیست، زیرا باید برای این کار تعریفی داشته باشد. بانک ها باید نظارت هم داشته باشند که پول هایی که پرداخت می کنند، کجا می روند و آیا اساسا در پروژه ای که برای آن تسهیلات گرفته اند، خرج می کند.

قابل ذکر است؛ برنامه “مناظره” از شنبه تا سه شنبه ساعت 16 از شبکه رادیویی گفت‌وگو پخش می شود و علاقه مندان می توانند برای دریافت فایل صوتی برنامه به سایت رادیو گفت‌وگو مراجعه کنند.