محاسبه سن برای جرائم حد و قصاص افراد نابالغ براساس تقویم قمری

اداره کل حقوقی قوه قضائیه در نظری مشورتی اعلام کرد: بر اساس قانون مجازات اسلامی در مورد جرائم حد و قصاص افراد نابالغ، سن 9 تا 15 سال قمری برای اقدامات تأمینی و تربیتی محاسبه می شود.

فارس: براساس قانون مجازات اسلامی سن مسئولیت کیفری همان سن بلوغ دختران و پسران است و در این قانون در ماده ای تقویم شمسی و در ماده‌ای دیگر تقویم قمری برای محاسبه سن بلوغ در نظر گرفته شده است که این تعارض موجب طرح سئوالی از اداره کل حقوقی قوه قضائیه شده است که بر اساس کدام سن بلوغ بر اساس کدام تقویم باید در نظر گرفته شود.

این تعارض ناشی از کاستی 10 روزه سال قمری در قیاس با سال شمسی است که باعث می شود 12 سال قمری معادل 11 سال و هشت ماه شمسی باشد.

در این سئوال عنوان شده است که در بخشی از ماده 88 سال شمسی و در بخشی دیگر سال قمری مد نظر قرار داده شده است و این موضوع همچنین در خصوص ماده 147 نیز مصداق دارد که سال قمری را ملاک قرار داده است، بر این اساس سن بلوغ کدام است قمری یا شمسی؟

در ماده 88 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 آمده است:

درباره اطفال و نوجوانانی که مرتکب جرائم تعزیری میشوند و سن آنها در زمان ارتکاب، نه تا پانزده سال تمام شمسی است حسب مورد، دادگاه یکی از تصمیمات مندرج را اتخاذ می‌کند.

در تبصره 2 این ماده نیز آمده است: هرگاه نابالغ مرتکب یکی از جرائم موجب حد یا قصاص گردد درصورتی که از دوازده تا پانزده سال قمری داشته باشد به یکی از اقدامات مقرر در بندهای(ت)ویا(ث) محکوم می‌شود و در غیراین صورت یکی از اقدامات مقرر در بندهای(الف) تا (پ) این ماده در مورد آنها اتخاذ می‌گردد.

اداره کل حقوقی قوه قضائیه در مقام پاسخ اعلام کرده است که سن 9 تا 15 سال شمسی موجود در ماده 88 قانون مجازات اسلامی مربوط به جرائم تعزیری و سن 9 تا 15 سال قمری موجود در این قانون مربوط به جرائم حد و قصاص افراد نابالغ است.

سوال مطرح شده از اداره کل حقوقی قوه قضائیه به قرار زیر است:

ماده 88 که اعلام داشته اطفال و نوجوان در صورت ارتکاب جرم تعریزی چنانچه سن آنها 9 تا 15 سال تمام شمسی باشد دادگاه یکی از تصمیمات مندرج در ماده 88 را در نظر می گیرد، با تبصره 2 ماده 88 که اعلام داشته هر گاه نابالغ مرتکب یکی از جرایم تعزیری یا حدی یا قصاص را انجام دهد در صورتیکه 12 سال قمری داشته باشد، به یکی از اقدامات ماده 88  محکوم می شود. حال ابهامات ماده جهت رفع ابهام اعلام می گردد:

اولاً بین ماده 88 که سن مسئولیت کیفری را 9 تا 15 سال شمسی اعلام داشته با تبصره 2 آن که سن مسئولیت کیفری را 12تا 15 سال قمری داشته تعارض وجود دارد، کدام تقویم باید مورد نظر قرار گیرد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه نیز به قرار زیر است:

ماده 88  قانون مجازات اسلامی 1392 در مقام بیان سن مسئوولیت کیفری نیست و با مقررات «تبصره2» این ماده تعارضی ندارد، آنچه در ماده 88 قانون مذکور آمده راجع به «جرایم تعزیری» اطفال و نوجوانان است که سن آنها در زمان ارتکاب جرم، نه تا پانزده سال تمام شمسی است و آنچه در تبصره2 این ماده آمده راجع به جرایم موجب حد یا قصاص نابالغ است که حسب مورد مشمول اقدامات تأمینی وتربیتی بندهای ماده 88 قانون مذکور است.