چند نکته درباره قرارداد خرید هواپیما از ایرباس

الف نوشت؛ پس از سفر رئیس جمهور محترم و هیئت همراه به دو کشور ایتالیا و فرانسه و انتشار خبر قرارداد خرید هواپیما از شرکت اروپایی ایرباس، نظرات مختلفی در خصوص ضرورت و یا مصلحت خرید هواپیما در این مقطع مطرح شده است. در این نوشتار، از دید یک کارشناس صنعت هوایی، مواردی مطرح می‌شود.

گفته می‌شود که خرید هواپیما، اولویت بخش وسیعی از مردم ایران نیست و بهتر بود در این فرصت به رفع برخی دغدغه‌های اساسی دیگر پرداخته می‌شد.

این که اولویت اصلی مردم خرید هواپیما نیست، موضوعی قابل قبول و ملموس است. برای نگارنده نیز که از صنعت هوانوردی ارتزاق می‌کند، دغدغه‌های دیگری مانند امنیت و رفاه خانواده، آموزش فرزندان، موارد دینی و تربیتی، موضوعات اقتصادی روزمره و غیره در اولویت اول هستند و استفاده از حمل نقل هوایی مدرن و ایمن در اولویت بعدی شخصی قرار می‌گیرد.

اما، دو استدلال زیر مرا قانع می‌سازد که پرداختن به موضوع خرید هواپیما با این سرعت و اولویت تصمیم خردمندانه‌ای بوده است. موارد حیاتی تر و موارد با دسترسی محدودتر.

درست است که مواردی مانند مسکن، آموزش و بهداشت بالذات حیاتی از از حمل و نقل، آن هم از نوع هوایی تلقی می‌شوند، اما باید توجه داشت که نکته ایجاد کننده تمایز در این میان، قابلیت دسترسی بوده است. به دلیل نوع محصولات هوایی که با تعداد محدود و در مراکز محدود و تحت استانداردهای دقیق قابل ردیابی تولید می‌شوند، تحریم‌ها در این حوزه با دقت بیشتری قابل اعمال هستند. در شرایط به وجود آمده پس از برجام، آنچه اکنون محقق شده است، قابلیت دسترسی و نه گشایش اقتصادی می‌باشد. در این شرایط و با توجه به عدم قطعیت‌های موجود بر سر میزان پایبندی طرف مقابل به قرارهای دوجانبه، بهتر است با سرعت به سراغ محصولات با قابلیت دسترسی سخت رفت، هرچند که از نظر افکار عمومی در اولویت قرار نگیرند.

عیار بودن هواپیما در بحث تحریم
طبیعی است که در سبد خرید همه ما،تخم مرغ و نان بیشتر از شمش طلادیده می‌شود. لیکن هیچگاه انتظار نداریم که اخبار سراسری صدا وسیما به جای گزارش قیمت طلا به گزارش روزانه قیمت تخم مرغ و نان بپردازد، زیرا هدف این گزارش، ارائه یک عیار از وضعیت اقتصادی است.
همه ما علاقمندیم که میزان جدیت گشایش حاصل شده در فضای ارتباطات بین‌المللی را هرچه زودتر محک بزنیم تا در خصوص نیت طرف مقابل و پایبندی وی به تعهداتش، معیاری ملموس در دست داشته باشیم. در این شرایط بهتر است اول از همه به سراغ پیچیده‌ترین محصول و تجارت رفت. در صورتی که این موضوع محقق شد، آنگاه با قطعیت زیاد می‌توان از عدم وجود محدودیت در دیگر صنایع و ملزومات اطمینان حاصل کرد.

درست است که می‌شود در چنین سفرهایی، موافقتنامه در خصوص انتقال دانش ساخت مسکن ارزان قیمت امضا نمود، اما چنین موافقتنامه‌ها و قراردادهایی عیار خوبی از جدیت طرف مقابل در تعامل به دست نخواهد داد.

در قرارداد خرید هواپیما، طیف وسیعی از تعهدات طرف مقابل به محک گذاشته میشود و مسیر تامین منابع مالی، انتقال پول، بیمه، خدمات پس از فروش و … کاملا طی شده و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و راه برای تعاملات آتی در حوزه‌های دیگر به خوبی روشن می‌شود.

همچنین، با اثبات اینکه خرید قدیمی‌ترین محصول مورد تحریم ممکن شده است، سدهای موجود واقعی و یا ساختگی در دسترسی به دیگر محصولات و بازارها به سادگی فرو می‌ریزد و رکتهای خارجی که در حال رصد سطح گشایش رخ داده هستند، شاهدی عینی مبنی بر مجوز و ضرورت حضور در ایران را به دست خواهند آورد.

در خاتمه لازم است یادآور شوم که حتی اگر قرار است طرف مقابل به عهد خود پایبند نباشد، ورود به عرصه خرید هواپیما، بهترین و دقیق‌ترین عیار برای انتخاب سیاست مناسب در تعاملات آتی با کشورهای مورد معامله خواهد بود.

پی نوشت:
در هنگام بروز رخداد و سانحه و یا در زمانهایی مانند اعلام سیاست آزادسازی نرخ و بلیط و در ایام پیک سفرهای هوایی، موضوع صنعت هوایی تبدیل به یک مطالبه عام شده است.

الگوهای تامین منابع مالی در خرید هواپیما به گونه‌ای است که هزینه خرید هواپیما در طول مدت فعالیت هواپیما و از محل عملیات آن تامین می‌شود.