یکی از چالش های بازاریابی شبکه ای موضوع خرید مازاد بر نیاز بازاریابان تحت تأثیر تبلیغات اغواکننده بالاسری های شرکت است. برخی از بالاسری ها به منظور کسب منفعت شخصی و دریافت پورسانت بالا و بدون توجه به قدرت فروش بازاریابان، آنها را تشویق به خرید حجم زیادی از محصولات می نمایند. این موضوع نه تنها به زیان بازاریابان بوده و آنها را با حجم انبوهی از محصولات فروش نرفته مواجه می نماید بلکه چالش بزرگی را نیز بر سر راه شرکت قرار می دهد چرا که بر طبق مقررات مصوب پیش انباشته سازی کالا تخلف محسوب شده و مسئولیت اصلی ارتکاب آن برعهده شرکت است.

از آنجا که زیان اصلی در خرید حجم بالای محصولات متوجه بازاریابان است، متولیان بازاریابی شبکه ای کشور در آیین نامه مصوب، بندی را به این موضوع اختصاص داده و با عنوان حق بازخرید کالا شرکت ها را ملزم به بازپس گیری کالاهای خریداری شده طی 12 ماه منتهی به تاریخ خرید کالا کرده اند. بر طبق این بند شرکت ها موظف شده اند کالاها را بازپس گرفته و مبلغ دریافتی آنها را پس از کسر هزینه ارسال، سود خرده فروشی تعلق گرفته به بازاریاب و مالیات بر ارزش افزوده غیر قابل استرداد از کالا به بازاریاب مسترد کنند. علاوه بر آن این حق به شرکت داده شده که کمیسیون پرداخت شده در ازای کالای مرجوعی از کمیسیون بعدی بازاریابان سطوح بالاتر کسر نماید؛ یعنی کمیسیونی که بابت فروش متقاضی بازخرید به گروه بالاسری ایشان پرداخت شده است از بازاریابان سطوح بالاتر در ماه های بعدی کسر شود.

با وجود تعیین تکلیف دقیق در این زمینه، برخی از شرکت ها از بازخرید نمونه کالاهای آرایشی – بهداشتی حتی در صورت نو بودن و دارای اعتبار مصرف بودن، خودداری می نمایند، برخی دیگر با وجود آنکه اطلاع رسانی وآموزش نحوه انجام بازخرید طبق ضوابط مصوب الزامی است اما در این زمینه کوتاهی کرده و بازاریابان  از حق قانونی خود و نحوه پیگیری آن اطلاعی ندارند. برخی نیز هنگام مواجهه با درخواست بازاریابان جهت انجام بازخرید؛ با مانع تراشی و قرار دادن شرایطی که مغایر با مقررات است، آن ها را از پیگیری حق شان ناامید می کنند. در نهایت برخی نیز به ضابطه فروش 70 درصدی ثبت سفارش کالا استناد نموده و می گویند  چون بازاریاب مطابق با مفاد قرار داد الگو نتوانسته 70 درصد کالای سفارش داده شده در ماه قبل را به فروش برساند و بعد از خرید اول مجدد اقدام به سفارش کالا نموده است، از پذیرش و اجرای بازخرید برای خریدهای مدت دار و سفارشاتی که نشان دهنده عدم فروش مقدار کالاهای سفارش داده شده اولیه است، معذور هستند. که تمام این دلایل باطل بوده و شرکت ها موظف به بازپس گیری هستند.

شرکت هایی که سرپیچی از اجرای این بند دستورالعمل  می نمایند حقیقتی را فراموش کرده اند و آن مسئولیت شان در ارائه محصول با کیفیت و نظارت بر اجرای قوانین مصوب در شعب خود است. اگر بازاریابان تحت تاثیر تبلیغات اغواکننده مازاد بر نیاز خود خرید می نمایند به معنی  عدم نظارت مؤثر بر عملکرد بازاریابان فعال است و همچنین اگر بازاریاب قادر به فروش محصول خود نبوده علت را باید در قیمت و کیفیت محصول ارائه شده توسط شرکت جویا شد. در هر دو حالت مسئولیت اصلی متوجه شرکت است. شرکت ها باید این موضوع را بپذیرند که تنها با احترام به قوانین مصوب و صیانت از حقوق بازاریابان خود قادر به ادامه مسیر پر پیچ و خم بازاریابی شبکه ای در کشور خواهند بود.

در پایان قابل ذکر است بازاریابان در صورت عدم بازپس گیری کالا توسط شرکت شان می توانند با ارسال گزارش به ایمیل info@easnaf.ir شکایت خود را ثبت و پی گیری نمایند.

منبع: ایران هشدار