نحوه پیگیری جرایم و تخلفات اینستاگرام / پاسخ به 10 پرسش حقوقی کاربران

شبکه های اجتماعی نظیر اینستاگرام و تلگرام در کنار مواهب و مزایای متعدد, بستری را برای وقوع انواع جرایم رایانه ای فراهم ساخته اند. برخی از مجرمین از فضای این شبکه های اجتماعی برای ارتکاب جرم استفاده می کنند.

برای این منظور و جهت بررسی بیشتر موضوع، با چند تن از کارشناسان حوزه جرایم سایبری به گفتگو نشسته ایم که ماحصل آن را در ادامه می‌خواهیم.

دکتر سیده مریم اعتماد وکیل پایه یک دادگستری درباره انواع جرایم رایج در شبکه های اجتماعی می‌گوید؛ کلاهبرداری های مالی، توهین و فحاشی در ذیل پست ها و کامنت های اینستاگرام، تبلیغ سایت های قمار و شرط بندی، ارسال پیام های تهدیدآمیز در دایرکت، ایجاد مزاحمت برای دیگران، انتشار تصاویر و اسرار خصوصی افراد، راه اندازی پیج فیک و جعلی با نام دیگران و عموما سلبریتی ها، از رایج ترین جرایم اینستاگرام هستند.

این مدرس دانشگاه ادامه می‌دهد؛ جرایم مالی و اقتصادی و نیز جرائمی مانند تهدید و توهین و مزاحمت، در صدر جرایم فضای مجازی قرار دارند. ارتکاب جرم کلاهبرداری از طریق اینستاگرام و تلگرام نیز جزو رایج ترین جرایم به شمار می رود.

سجاد نعیم وفا کارشناس رسمی دادگستری می‌گوید؛ هک صفحات و پیج های اینستاگرام (Instagram) نیز جزو مهمترین جرایم شبکه های اجتماعی است. هکرها معمولا به سراغ حساب‌های کاربری افراد مشهور می روند و سعی می کنند تا اطلاعات شخصی و با ارزش آن‌ها ( مانند عکس‌ها و پیام های خصوصی ) را به سرقت ببرند و حتی از طریق آنها اقدام به اخاذی نمایند. متاسفانه برخی از هکرها پس از هک پیج اینستاگرام دیگران, مبادرت به اخاذی از افراد نموده و آنها را تهدید به انتشار اطلاعات خصوصی شان می نمایند.

این مدرس دانشگاه ادامه می‌دهد؛ گاهی اوقات مجرمین با راه اندازی پیج های جعلی اینستاگرام و فریب کاربران، به بهانه های مختلف مبادرت به اخذ وجه از آنها می نمایند در حالی که هیچگونه خدمتی به آنها ارائه نمی شود. مثلا خرید و فروش فالوور، یا صفحات رمالی و فالگیری، و غیره نمونه هایی از این موارد هستند.

سیده مریم اعتماد وکیل پایه یک دادگستری و دکترای حقوق خصوصی به برخی از سوالات ما درباره جرایم اینستاگرامی، اینگونه پاسخ می دهد؛

1) آیا تبلیغ سایت های قمار و شرط بندی در پیج های اینستاگرام جرم است؟

بله. مبلغین سایت های قمار و شرط بندی به اتهام معاونت در جرم، قابل پیگرد قانونی هستند

2) اسکرین شات هایی که صفحات پیج و دایرکت های اینستاگرام گرفته ام چقدر در دادگاه قابل استناد هستند؟

اصل مستندات باید به رویت و تایید افسر پرونده یا کارشناس رسمی دادگستری رسیده باشد و اسکرین شات هایی که توسط خود شما تهیه شده اند فاقد اعتبار هستند. اگر احتمال می دهید پیام ها و مستندات از بین بروند یا پاک شوند، باید سریع اقدام به تامین دلیل بنمایید تا یک نفر کارشناس رسمی دادگستری مستندات شما را تایید کند.

3) راه اندازی پیج فیک و جعلی با نام دیگران در اینستاگرام جرم است؟

سوءاستفاده از هویت دیگران در فضای مجازی و ایجاد صفحات شبکه های اجتماعی با نام و هویت آنها، جرم است و می‌تواند مجازات حبس یا جزای نقدی در پی داشته باشد.

4) نحوه پیگیری و شکایت از کاربر یا پیج اینستاگرام چگونه است؟

چنانچه جرمی بر علیه شما اتفاق افتاده است باید به دادسرای محل سکونت خود (در شهر تهرانت به دادسرای ناحیه 31 – ویژه جرایم رایانه ای) مراجعه نمایید. در صورت صلاحدید قاضی، پرونده برای انجام تحقیقات بیشتر به پلیس فتا ارجاع داده خواهد شد.

5) کلاهبرداری پیج فروش اینستاگرامی که کالا را ارسال نمی کنند و پاسخگوی تماس‌ها هم نیستند را چگونه باید پیگیری کنم؟

این عمل را لزوماً نمی توان مصداق کلاهبرداری دانست. جرم کلاهبرداری دارای ارکان و شرایطی است که بررسی مصداق آنها بر عهده مرجع قضائی است. لذا شرایط عدم انجام تعهد توسط یک پیج اینستاگرام باید توسط قاضی پرونده بررسی شود.

بطور کلی اگر طرف مقابل (پیج اینستاگرام) اقدام به نقض تعهد نموده است (مثلا کالاها را ارسال نمی کند، یا کالای اشتباه دیگری ارسال نموده، یا کالای ارسال شده معیوب است، و غیره) می‌توانید اقدام به طرح دعوای حقوقی کنید. برای این کار باید یک دادخواست حقوقی تنظیم کنید. اگر ارزش خواسته شما کمتر از 20 میلیون تومان است، برای پیگیری دعوا باید به شوراهای حل اختلاف مراجعه کنید.

6) آیا اکانت حذف شده اینستاگرام توسط پلیس فتا قابل شناسایی است؟

با حذف حساب کاربری یا از بین رفتن مستندات، عملا امکان احراز وقوع جرم از بین می رود. به طور کلی درچنین مواردی شناسایی متهم نیازمند استعلام از شرکت سازنده اینستاگرام است، اما از آنجا که این شرکت هیچگونه فعالیت رسمی در ایران ندارد، لذا الزامی هم برای پاسخگویی به استعلامات دستگاه قضایی ایران ندارد.

7) توهین و فحاشی در ذیل پست ها و کامنت های اینستاگرام چه مجازاتی دارد؟

توهین به افراد (از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک) ‌چنانچه موجب حد قذف نشود، مشمول مجازات شلاق تا (74) ضربه و یا پرداخت جزای نقدی خواهد بود.

8) عکس های خصوصی و تصاویر خانوادگی من در یک پیج اینستاگرام منتشر شده، چکار باید انجام بدهم؟

انتشار صوت، تصویر، فیلم خصوصی یا خانوادگی یا بطور کلی اسرار دیگران بدون رضایت آنها، جرم است. برای طرح شکایت کیفری باید به دادسرا مراجعه کنید. پرونده شما جهت انجام تحقیقات بیشتر و شناسایی متهم به پلیس فتا ارجاع داده خواهد شد.

9) آیا امکان ریکاوری و بازیابی پیام‌های اینستاگرام وجود دارد؟

بله، مالک حساب کاربری می‌تواند پیام های حذف شده را بازیابی نماید.

10 ) شخصی دائما پیام های تهدیدآمیز ارسال می کند و میگوید که تصاویر خصوصی من را در اینستاگرام منتشر خواهد کرد، چکار کنم؟

هرگونه تهدید دیگران به ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا تهدید به افشای اسرار آنها یا بستگان آنها، مشمول مجازات شلاق تا (74) ضربه یا حبس از دو ماه تا دو سال خواهد شد. شما می توانید برای طرح شکایت کیفری به دادسرا مراجعه کنید.

منبع: خبرگزاری تسنیم