برای شکایت از «تتلو یا تتلوها» باید در کجا اقامه دعوا کرد؟
در دورانی که همه مردم جهان درگیر مهار ویروس ناشناخته کرونا هستند و فضای مجازی سرشار از مطالب مرتبط با این موضوع است، مدتی است کاربران ایرانی مشغول یک هیاهو و خبرسازی فردی به نام امیر حسین مقصودلو هستند. این فرد که در سال‌های اخیر، دائم در صدر اخبار جنجالی فضای مجازی قرار داشت، این بار موجب شد تا سطح این جنجال‌ها فراتر از گذشته باشد، به گونه‌ای که اینستاگرام مجاب شد تا صفحه رسمی این فرد را ببندد.
امیرحسین مقصودلو ـ که چند روز پیش صفحه اینستاگرامش را به خاطر اعتراض کاربران از دست داده بود و بار دیگر با یک نام دیگر به اینستاگرام بازگشته بود ـ باز هم پیجش را از دست داد. امیرحسین مقصودلو چند روز پیش با یک استوری خبرساز شد و همان استوری که به اعتقاد کارشناسان محتوایش مصداق کودک‌آزاری بود، باعث گشت تا صفحه شخصی این خواننده حاشیه‌ساز با چهار میلیون دنبال‌کننده از طرف اینستاگرام بسته شود.
پس از این اتفاق اینستاگرام در پاسخ به پرسش یک کاربر از این گفته بود که به دلیل آنچه «احتمال به خطر افتادن افراد زیر سن قانونی» می‌داند، این خواننده جنجالی دیگر اجازه ندارد صفحه‌ای در اینستاگرام داشته باشد. تتلو، اما این بار با یک اکانت با نامی دیگر به این شبکه اجتماعی بازگشت و در کمتر از ۲۴ساعت باز هم میلیونی شد. اما این پیج هم با گزارش کاربران توسط اینستاگرام بسته شد تا مدیران این شبکه اجتماعی نشان بدهند بر سر وعده خود هستند.
اما شاید این سوال مطرح شود، جدا از اقداماتی که اینستاگرام درباره بستن این گونه صفحات دارد اگر افراد یا خانواده‌هایی تمایل داشته باشند، به دلیل اقدامات این فرد شکایاتی علیه او طرح نمایند باید بر اساس چه مبانی و قوانینی و در کجا طرح دعوا نمایند. همین سوال موجب شد تا این موضوع برای بررسی بیشتر با یک حقوقدان و استاد دانشگاه تهران در میان گذاشته شود.
دکتر امیرساعد وکیل، کارشناس ارشد حقوق بشر و وکیل دادگستری گفت: «در ابتدا باید به ماهیت این موضوع توجه داشت. در اصل قرارداد فی مابین کاربران و نرم افزار کاربردی اینستاگرام در سندی به نام شرایط استفاده آمده است که در این سند چهار گروه از افراد حق استفاده از اینستاگرام را دارند؛
۱- حداقل ۱۳ سال یا حداقل سن قانونی برای استفاده از اینستاگرام مطابق قانون دولت کاربر
۲- ممنوع نبودن از استفاده از اینستاگرام تحت کلیه قوانین حاکم
۳- منع نشدن حساب کاربری به دلیل نقض مقررات و استاندارد‌های اینستاگرام
۴- عدم محکومیت قضایی به جرم تعرض جنسی
در همین سند که هر کاربر به محض اینکه نخستین بار اپلیکیشن اینستاگرام را روی گوشی خود نصب می‌کند با فشردن کلمه «موافقم» در واقع اقدام به امضای قرارداد بین خود و اینستاگرام نموده است، اینستاگرام برای خود حق حذف محتوا یا اطلاعات بارگذاری شده توسط کاربران را که مغایر مقررات و استاندارد‌های این نرم افزار باشد، محفوظ می‌داند و حتی امکان غیرفعال شدن صفحه اینستاگرامی کاربری که ناقض این مقررات و استاندارد‌ها شناخته شود پیش بینی شده است. برای نمونه چنانچه کاربری، حقوق مالکیت فکری را مکرر نقض کند صفحه او غیر فعال خواهد شد.»
این وکیل دادگستری در ادامه افزود: «از ملاحظات حقوقی دیگری که درباره قرارداد بین کاربر و اینستاگرام باید اشاره نمود این است که این قرارداد کاربر با اینستاگرام برای ثالث هیچ حقی ایجاد نمی‌کند و بدون رضایت اینستاگرام، حقوق و تعهدات کاربر قابل انتقال نیست، ولی اینستاگرام می‌تواند حقوق و تکالیف خود را به دیگران منتقل کند. نکته مهم دیگر این که اینستاگرام هیچ مسئولیتی درباره تضمین ایمنی و امنیت محتوا‌هایی که در این محیط بارگذاری می‌شوند، نمی‌پذیرد و تصریح می‌کند گفته‌ها و اعمال افراد را کنترل نمی‌کند و چون نظارتی بر خدماتی که از طریق اینستاگرام ارایه می‌شود، ندارد، پس نسبت به آن‌ها مسئولیتی هم برای خود اعم از عدم النفع، عواید، خسارات غیرمستقیم، خسارات نمادین و خسارات تنبیهی قایل نیست.»
وی با بیان اینکه در مورد دعاوی بین کاربر و اینستاگرام در خصوص اختلافات ناظر بر سند شرایط استفاده، قانون محل اقامت کاربر اعمال می‌شود و مرجع ذیصلاح برای رسیدگی به این قبیل اختلافات هم همان دادگاه صلاحیتدار محل اقامت کاربر است گفت: «در سایر موارد، دعاوی خارج از حیطه سند شرایط استفاده در صلاحیت انحصاری دادگاه بخش کالیفرنیای آمریکاست و قانون ایالت کالیفرنیا بر دعوا حاکم است. در ارتباط با اتفاق اخیر که اینستاگرام اقدام به حذف صفحه اینستاگرامی یک کاربر ایرانی به نام امیرحسین مقصودلو ملقب به امیر تتلو نمود، لازم است به سند دیگری نیز که مرتبط با موضوع است اشاره شود و آن، دستورالعمل جامعه اینستاگرام است که بر سیاست مدارای صفر در مورد نشر محتوای جنسی که کودکان در آن دخالت داده شوند، تصریح دارد.»
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: «علاوه بر قرارداد اینستاگرام با کاربران، موازین حقوق بین الملل هم می‌تواند در ارتباط با موضوع عام کودک آزاری قابلیت استناد داشته باشد. برای نمونه، پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودک در زمینه فروش، فحشا و پورنوگرافی کودکان مورخ سال ۲۰۰۰ اظهار می‌کند، فردی که مرتکب جرایم فوق شود هم قابل مجازات و هم قابل استرداد به کشوری است که آمادگی محاکمه مرتکب را دارد و دولت‌های عضو از جمله ایران و ترکیه که هر دو به عضویت این سند بین المللی درآمده اند، ملزم هستند در قوانین داخلی خود تدابیر تقنینی و اجرایی لازم را در این خصوص بیندیشند. البته اگر اقداماتی که به آقای مقصود لو نسبت داده می‌شود در چارچوب مفهوم پدوفیلی به عنوان مصداق شروع به ارتکاب پورنوگرافی تلقی شود، طبق بند دوم ماده ۳ پروتکل، قابل مجازات است؛ هر چند قابل استرداد نیست و مطابق ماده ۸ دولت‌ها باید تدابیر مقتضی در حمایت از حقوق و منافع قربانیان کودک به کار برند. به این ترتیب، خانواده‌های کودکان قربانی می‌توانند بنا به مورد با توضیحات بالا در دادگاه‌های ایران و یا ترکیه بمنظور جبران خسارت از متهم اقامه دعوا کنند.»
وی در ادامه افزود: «علاوه بر آنچه گفته شد، چون ترکیه عضو کنوانسیون حمایت از کودکان علیه بهره کشی و سوء استفاده جنسی مورخ سال ۲۰۰۷ است، چنانچه بتوان قایل بر آن شد که محتوای مطالب بارگذاری شده توسط امیر تتلو و احیاناً پیام‌های خصوصی رد و بدل شده، ولی با دنبال کنندگانش، مصداق سوء استفاده جنسی است یعنی مطابق ماده ۱۸ کنوانسیون مذکور به معنی سوءاستفاده از اعتماد یا نفوذ بر کودک برای انجام فعالیت‌های جنسی با کودک است. یا در چارچوب مفهوم ماده ۲۰ این کنوانسیون مصداق پورنوگرافی قرار می‌گیرد لذا در ترکیه قابل پیگرد حقوقی و مطالبه غرامت است.»
امیرساعد وکیل در پایان درباره حق برخی از کاربران برای درخواست جبران خسارت از برخی اقدامات چهر‌هایی که در اینستاگرام فعال هستند تاکید کرد: «جان کلام اینکه، چون افراد مختلف و گروه‌های سنی گوناگون از اینستاگرام استفاده می‌کنند، باید هنگام پست و بارگذاری مطالب، خوب اندیشید و احتیاط‌ها و مراقبت‌های لازم را برای عدم تهدید امنیت روحی و عاطفی کاربران در این محیط مد نظر قرار داد، وگرنه زمینه دادخواهی قربانیان برای جبران خسارت منتفی نیست.»
منبع: تابناک
مطالب زیر را حتما بخوانید:
نظرات کاربران