درآمدی بر حکمرانی فضای مجازی

کتاب درآمدی بر حکمرانی فضای مجازی، مجموعه‌ای از درس گفتارهای دبیر شورای عالی فضای مجازی جناب آقای دکتر سید ابوالحسن فیروزآبادی، پیرامون تحولات فضای مجازی و تأثیرات آن بر نظام‌های اجتماعی و حکمرانی کشورها است که توسط انتشارات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام منتشر شد.

این اثر به همت پژوهشگران هسته خط‌مشی فضای مجازی مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام و مرکز ملی فضای مجازی تهیه و تنظیم گردیده و در اختیار پژوهشگران و سیاست‌گذاران فضای مجازی کشور قرارگرفته است.

حکمرانی در فضای مجازی

گسترش فضای‌مجازی پس از گذار از عصر کشاورزی و صنعتی، تحولات گسترده‌ای را به همراه داشته و دریچه‌ای به‌سوی دوران پسامدرن گشوده است.

این تحولات تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی مردم جهان را تغییر داده و در حال ایجاد یک تمدن جدید است، تمدنی که در آن نه قلمرویی وجود دارد و نه حکومت به معنای متعارفش؛ از این رو حکمرانی فضای‌مجازی یکی از چالشی‌ترین حوزه‌های پیش روی حاکمیت‌هاست و موفقیت در آن نیازمند کسب شناختی صحیح از این پدیده و مواجهه‌ای فعالانه با آن است.

ساختار کتاب

این اثر با هدف تببین حکمرانی فضای مجازی به روایت دکتر سید ابوالحسن فیروزآبادی دبیر محترم شورای عالی فضای مجازی در شش فصل به رشته تحریر در آمده است.

فصل اول با عنوان «فضای مجازی و نظام‌های اجتماعی» به دنبال تبیین چگونگی و ویژگی‌های این تغییر و تحول در جوامع امروزی است تا بدین وسیله اشتراک افقی میان نویسنده و خواننده ایجاد نموده و چالش‌های پیش روی حکمرانی این جوامع تحول‌یافته را ملموس‌تر نماید.

در فصل دوم تحت عنوان «حکمرانی فضای مجازی» ضمن بررسی مفهوم و رویکردهای موجود به حکمرانی فضای مجازی، مسائل و چالش‌های آن تبیین شده و بازیگران فعال جهانی نیز موردبررسی قرارگرفته‌اند.

حکمرانی چندذی‌ربطی فضای مجازی و سازمان آیکن» سومین فصل از کتاب پیش رو است که در ادامه مباحث حکمرانی، به‌صورت جزئی‌تر مباحثی پیرامون مدل چندذیربطی به‌عنوان مدل تجویزی دنیا برای حکمرانی فضای مجازی و نقش سازمان آیکن در این حکمرانی جهانی مطرح می‌شود.

در انتهای فصل سوم علاوه بر بیان انتقادهای وارد بر این مدل و طرح‌های پیشنهادی برای حکمرانی فضای مجازی در آینده، به اجمال به الگوی حکمرانی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی پرداخته شده است.

فصل چهارم در ادامه بررسی الگوی حکمرانی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی با عنوان «شبکه ملی اطلاعات» به تبیین مفهوم و بیان اقدامات انجام‌شده برای تحقق شبکه‌ای می‌پردازد که امروزه به‌عنوان مهم‌ترین سیاست کشور در فضای مجازی تلقی می‌گردد.

با توجه به اهمیت دوچندان نظام اقتصادی در حکمرانی جهانی فضای مجازی و شکل‌گیری غول‌های اقتصادی جهانی در این حوزه، پنجمین فصل به این مهم اختصاص پیدا کرده است تا ضمن واکاوی تأثیرات فضای مجازی بر مختصات اقتصاد جهانی، روند توسعه این حوزه و بازیگران فعال بین‌المللی آن نیز شناخته شوند.

آخرین فصل کتاب با بیان تاریخچه‌ای از روند توسعه فضای مجازی در دنیا، نگاهی به «آینده فضای مجازی» دارد. نسل‌های مختلف وب، فناوری زنجیره بلوکی، هوشمندسازی و اینترنت اشیاء ازجمله موضوعاتی است که در این فصل به آن‌ها پرداخته شده است.

منبع:الف