تاجران، قربانیان کلاهبرداری اینترنتی

جرایم اینترنتی به موازات گسترش روزافزون استفاده از فضای مجازی و اینترنت در حال رشد است. یکی از مهم‌ترین و جدیدترین جرایم اینترنتی کشور علاوه بر هتک حیثیت، جرایم حوزه تجارت الکترونیکی و خرید‌های اینترنتی است. برای واکاوی این موضوع و راه های پیشگیری از جرایم اینترنتی، حوزه تجارت الکترونیکی روزنامه جام جم گفت وگویی را با سرهنگ «علیرضا آذرخش»، سرپرست اداره پیشگیری از جرایم پلیس فتا انجام داده است که در ادامه می خوانید.

چه اقدامات تجاری جزو تجارت الکترونیک قرار می گیرد؟

موضوع تجارت الکترونیک در حوزه های مختلفی قابل طرح است، اما بیشتر این موضوع در حوزه فروشگاه های اینترنتی، سایت های واسط مالی که درگاه پرداخت مالی دارند و انجام تبادلات مالی آنلاین تعریف می شود. متاسفانه جرایم در حوزه تجارت الکترونیکی رو به افزایش است. سال گذشته در حوزه تبادلات ارزی شاهد افزایش تشکیل پرونده ها بودیم.

علت افزایش تشکیل پرونده ها چیست؟

تجار برای سفارش کالا و واریز پول آن از طریق اینترنت به خارج از کشور متصل هستند که همین موضوع زمینه مناسبی برای کلاهبرداران است. بیشترین ثبت سفارش از طریق ایمیل انجام می شود و مجرمان حرفه ای با هک کردن این ایمیل ها براحتی به اطلاعات خریدار و فروشنده دسترسی پیدا می کنند. آنها با تغییر شماره حساب فروشنده شماره حساب خود را می دهند و فرد خریدار به اشتباه پول را به حساب کلاهبرداران می ریزد.

این کلاهبرداری چه نام دارد و بیشتر کدام صنف ها درگیر آن هستند؟

این روش به علت استفاده از آن از سوی اتباع آفریقایی بیشتر به کلاهبرداری نیجریه ای معروف شده است. این کلاهبرداری ها بیشتر در میان صادرکنندگان، صرافان و واردکنندگان رخ می دهد که سال گذشته تعداد زیادی از این پرونده ها در استان های مختلف کشور تشکیل و مورد رسیدگی قرار گرفت.

چه میزان از این پرونده ها به نتیجه رسید؟

نمی توان رقم دقیق داد؛ زیرا بسیاری از مجرمان این روش، بین المللی بوده و آن سوی آب ها حضور دارند و شناسایی و دستگیری آنها از طریق اینترپل (پلیس بین الملل) زمان زیادی می برد.

آیا نمی توان از وقوع این جرایم پیشگیری کرد؟

بهترین پیشگیری آگاهی بخشی و توجه به هشدار های پلیس است. گاهی توجه به کوچک ترین اتفاقات می تواند از ضررهای بزرگ جلوگیری کند، البته پلیس فتا با همکاری اتاق های بازرگانی دوره خاص آموزشی را برای تجار و صرافان برگزار کرد که خوشبختانه در جلوگیری از رشد این جرم و کاهش آن تاثیرگذار بود.

چه جرایمی در حوزه فروشگاه های اینترنتی دسته بندی می شوند؟

دسته اول سایت هایی هستند که از همان ابتدا برای کلاهبرداری راه اندازی می شوند، در این سایت ها افراد خرید می کنند، اما کالا به دستشان نمی رسد. در این گونه سایت ها از ابتدا نیز قرار نیست کالایی برای مشتری ارسال شود.

دسته دیگری از سایت ها که فعال هستند، کالای درجه یک را تبلیغ کرده و آن را با قیمتی گران عرضه می کنند. فرد بعد از ثبت سفارش و پرداخت اینترنتی پول وقتی کالا به دستش می رسد، متوجه می شود کیفیت آن بسیار پایین بوده یا جنس تقلبی بوده و آن چیزی نیست که در سایت سفارش داده است. این موضوع تقلب در فروش محسوب شده و جرم است. افراد می توانند با ارسال آدرس سایت به قسمت گزارش های مردمی سایت پلیس فتا، ما را در جریان قرار دهند تا موضوع را پیگیری کنیم.

مردم می توانند از این سایت ها شکایت کنند؟

بله، علاوه بر گزارش موضوع از طریق سایت، می توانند با مراجعه به پلیس فتا یا دادسرای ویژه جرایم اینترنتی در پایتخت از سایت ها شکایت کرده و شکایت شان را ثبت کنند. بدون شک این شکایت ها با دقت بررسی می شود. در بررسی های ما مشخص شد بسیاری از این سایت ها سرورهای خود را در خارج کشور قرار داده اند؛ چون محدودیتی برای راه اندازی این سایت ها نیست، هر کسی می تواند براحتی سایت راه اندازی کند.

چرا این سایت ها ساماندهی نمی شوند؟

از همان ابتدا که پلیس فتا راه اندازی شد، به دنبال ساماندهی این سایت ها بودیم؛ به همین خاطر با مشارکت مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صنعت، معدن و تجارت سامانه نماد الکترونیکی یا… راه اندازی شده است.

این سامانه چگونه است؟

این سامانه برای فروشگاه های الکترونیکی و دارای مجوز نماد دیجیتالی اعتماد را تعریف کرده است. فروشگاه معتبر به این سایت مراجعه و پس از بررسی مدارک لازم از جمله هویتی و سوءپیشینه و احراز اصالت صاحب سایت برای آن نماد اعتماد صادر می شود.

همه سایت ها دارای نماد معتبر هستند؟

نماد سطوح مختلفی دارد. هرچه فروشگاه اینترنتی از امنیت؛ اطمینان و ایمنی بالایی برخورد باشد، درجه نماد هم بالاتر می رود. نظارت مستمر روی سایت های دارای نماد انجام می شود. قول می دهم که هیچ کلاهبرداری ای در سایت های دارای نماد رخ ندهد و اگر موردی اتفاقی رخ دهد، بی شک قابل پیگیری بوده و می توان براحتی متخلفان را شناسایی و موضوع را پیگیری کرد، چراکه تمامی اطلاعات مدیران سایت در اختیار پلیس و دیگر دستگاه هاست. در حال حاضر 4000 سایت توانسته اند نماد اعتماد را کسب کنند و 12 هزار سایت نیز در نوبت رسیدگی به درخواست هستند.

این نماد قابل جعل کردن نیست؟

قابل جعل است. با برخی سایت هایی که اقدام به جعل کردند نیز برخورد کردیم. هموطنان برای این که آسیب نبینند، می توانند با مراجعه به آدرس سایت اعلام شده اطلاعات سایت مورد نظرشان را بررسی کنند و ببینند آیا این سایت دارای نماد است یا نه، همچنین امکان تشخیص اصالت نماد در این سایت وجود دارد.

میزان کلاهبرداری های فروشگاه های اینترنتی چقدر است؟

نمی توان آمار دقیق مالی از میزان کلاهبرداری ها داد، اما بیشتر سایت های جعلی هیچ جنسی را برای خریدار ارسال نمی کنند؛ البته بیشتر شکایت ها از سایت های مجاز نیز ارسال اجناس تقلبی است.

این کلاهبرداری در چه استان هایی رخ می دهد؟

همان طور که گفتم، بیشترین کلاهبرداری های نیجریه ای مربوط به خارج کشور است؛ البته بیشتر کلاهبرداری های داخلی در شهرهای بزرگ که از خریدهای اینترنتی استفاده می شود، رخ می دهد.

منبع:جام جم