آیا پرورش، نگهداری و عبور دادن حیوانات اهلی، در شهرها ممنوعه؟
آیا پرورش، نگهداری و عبور دادن حیوانات اهلی، در شهرها ممنوعیت داره؟
در این خصوص وزارت جهاد کشاورزی ـ وزارت کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هیئت وزیران در جلسه مورخ ۲۵/۲/۱۳۹۲ بنا به پیشنهاد شماره ۴۴۱۵۹/۰۲۰ مورخ ۲۸/۱۰/۱۳۸۹ وزارت جهاد کشاورزی و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، «آیین نامه نحوه نگهداری حیوانات اهلی» را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین نامه نحوه نگهداری حیوانات اهلی
ماده۱ـ نگهداری و پرورش هر نوع حیوان اهلی در محدوده روستاها، بلامانع است و مستلزم اخذ هیچگونه مجوزی نمی‌باشد. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان دامپزشکی کشور ضوابط بهداشتی مربوط را در این خصوص ابلاغ می‌نمایند.
تبصره ـ حیوان اهلی در این آیین‌نامه عبارت است از چهارپایان، پرندگان، آبزیان، زنبور عسل و کرم ابریشـم که پرورش و یا نگـهداری آنها از نـظر شرع مقدس اسلام، بلامانع می‌باشد.
ماده۲ـ ایجاد محل نگهداری حیوانات اهلی در محدوده روستاها:
الف ـ از رعایت ضوابط و معیارهای استقرار واحدها و فعالیت‌های صنعتی و تولیدی موضوع تصویب‌نامه شماره ۷۸۹۴۶/ت۳۹۱۲۷هـ مورخ ۱۵/۴/۱۳۹۰ هیئت وزیران، مستثنی می‌باشد.
ب ـ در اماکن با کاربری مسکونی، مشروط به جداسازی فضاهای نگهداری حیوانات از فضاهای سکونت انسان و پیش‌بینی تمهیدات لازم برای دفع بهداشتی کود حیوانی و فاضلاب مربوط، بلامانع است.
ماده۳ـ عرضه و فروش حیوانات اهلی در محدوده شهرها، صرفاً در میادین و مراکز محدود مشخص شده توسط شهرداری‌ها با رعایت قوانین و مقررات مربوط و نظارت سازمان دامپزشکی کشور مجاز است.
تبصره ـ در صورت وقوع بیماری‌های واگیر دامی با اعلام سازمان دامپزشکی کشور، عرضه حیوانات مذکور، ممنوع و نیروی انتظامی موظف است از عرضه آنها جلوگیری نماید.
ماده۴ـ در اجرای بندهای (۱۵) و (۲۰) ماده (۵۵) قانون شهرداری ـ مصوب ۱۳۳۴ـ شهرداری‌ها مکلفند:
الف ـ از پرورش، نگهداری و عبور دادن حیوان اهلی (به صورت پیاده)، در محدوده شهرهای با جمعیت بیش از (۵۰) هزار نفر ممانعت به عمل آورده و در موارد بلاصاحب حسب تشخیص سازمان دامپزشکی کشور و یا سازمان حفاظت محیط زیست و یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نسبت به انتقال آنها به باغ وحش یا سایر مکانهای مناسب زندگی حیوانات مذکور اقدام نمایند.
ب ـ از عرضه و خرید و فروش حیوان اهلی در خارج از میادین، مراکز و واحدهای فاقد مجوز از سازمان دامپزشکی کشور جلوگیری نمایند.
تبصره ـ نگهداری حیوانات در باغ وحش یا باغ پرندگان، پارک دلفین‌ها، باشگاه‌های سوارکاری و عبور آنها از مسیرهای کوچ عشایر با رعایت ضوابط و مقررات مربوط از شمول این ماده، مستثنی است.
ماده۵ ـ معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور منابع لازم برای تأمین آب موردنیاز دام در طرحهای روستایی را نیز پیش‌بینی نماید.
به نقل از شماره 19880 مورخ 16/03/1392 روزنامه رسمی
برای مطالعه روند جزییات مربوطه، می توانید مطلب گروه حقوقی روزنامه حمایت را مطالعه فرمایید:
زمستان ۸۹ بود که ۳۹ نفر از نمایندگان مجلس طرحی را امضا کردند که بر اساس آن، نگهداری و تردد سگ ها در خیابان ممنوع شد. تصویب این طرح یک ماده به قانون مجازات اسلامی الحاق کرد تا برای کسانی که مبادرت به نگهداری سگ یا دیگر حیوانات مضر در منزل خود می کنند، مجازات در نظر گرفته شود.
در این بین قرار شد وزارت بهداشت فهرستی از حیوانات خطرناک و نجس العین علاوه بر سگ را تهیه کند. سرانجام این طرح در راستای مبارزه با نگهداری و تردد سگ و حیوانات مضر در اردیبهشت ماه سال بعد، پس از بررسی در کمیسیون های تخصصی به تصویب رسید و به موجب آن نگهداری حیوانات خانگی در آپارتمان ها و تردد آنها در خیابان ها ممنوع اعلام شد. البته اخیرا نیز مصوبه ای تحت عنوان «آیین نامه نحوه نگهداری حیوانات اهلی» تصویب و در آن مقرره شده است که از این پس نگهداری و پرورش هر نوع حیوان به شرط اهلی بودنش تنها در محدوده روستاها مجاز باشد.
تعریف اهلی و وحشی
حیوانات به دو گونه وحشی و اهلی تقسیم می شوند. طبق تعریف قانونی حیوان اهلی عبارت است از چهارپایان، پرندگان، آبزیان، زنبور عسل و کرم ابریشـم که پرورش یا نگـهداری آنها از نـظر شرع مقدس اسلام، بلامانع است. حیوانات وحشی نیز آن دسته از حیواناتی هستند که با آموزش صاحب آنها به طور کامل رام نمی شوند و نگهداری آنها شرعی به حساب نمی آید. با این تعریف و در کنار تصویب آیین نامه نحوه نگهداری حیوانات اهلی، نگهداری و پرورش هر نوع حیوان به شرط اهلی بودنش مجاز اعلام شد. در این حالت برای نگهداری آنها دیگر نیازی به گرفتن هیچ گونه مجوزی نیست. آزادی عمل در این خصوص تا جایی است که ایجاد محل نگهداری حیوانات اهلی در محدوده روستاها از رعایت ضوابط و معیارهای استقرار واحدها و فعالیت های صنعتی و تولیدی معاف است.
یک کارشناس ارشد حقوق عمومی در این باره به «حمایت» می گوید: با تصویب آیین نامه نحوه نگهداری حیوانات اهلی، مقرراتی برای نگهداری این حیوانات تعیین شده است و این مصوبه اجازه نگهداری حیوانات اهلی را به روستاییان می دهد.
احسان اسفندیاری با بیان اینکه علاوه بر روستاها در اماکن مسکونی نیز می توان از حیوانات نگهداری کرد، ادامه می دهد: البته این کار شرط دارد و آن این است که باید محیط دام جدا باشد و صاحب حیوان فکری برای دفع کود آنها بکند.
وی در ادامه تاکید می کند: نگهداری، پرورش و عبور پیاده این حیوانات در شهرهای با جمعیت بیش از 50 هزار نفر ممنوع است. به گفته این کارشناس ارشد حقوق عمومی همچنین این مصوبه مقرر کرده است که اشتغال به شغل فروش این حیوانات فقط در میدان ها و محدوده های شهری مشخص شده از سوی شهرداری ها امکان پذیر است؛ البته نگهداری حیوانات در باغ وحش مشمول این دستور قانونی نمی شود.
نگهداری حیوان در شهر
در این میان این نکته را باید در نظر گرفت که نگهداری و پرورش حیوانات اهلی در اماکن با کاربری مسکونی تنها به شرطی امکانپذیر است که فضاهای نگهداری حیوانات از فضاهای سکونت انسان جدا شود و البته تمهیدات لازم برای دفع بهداشتی کود حیوانی و فاضلاب مربوط در نظر گرفته شود.
اما این مقررات صرفاً محدود به نگهداری و پرورش حیوانات نیست، بلکه اشتغال به شغل عرضه و فروش حیوانات اهلی را نیز پوشش می دهد. ناگفته نماند که در صورت وقوع بیماری های واگیر دامی با اعلام سازمان دامپزشکی کشور، عرضه حیوانات مذکور، ممنوع و نیروی انتظامی موظف است از عرضه آنها جلوگیری کند.
اسفندیاری دراین باره می گوید: در این آیین نامه شهرداری ها مکلف شدند از پرورش، نگهداری و عبور دادن حیوان اهلی به صورت پیاده در محدوده شهرهای با جمعیت بیش از ۵۰ هزار نفر ممانعت به عمل آورند.
وی ادامه داد: در مواردی هم که این حیوانات صاحبی نداشته باشد، به تشخیص سازمان دامپزشکی کشور یا سازمان حفاظت محیط زیست یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، به باغ وحش یا سایر مکان های مناسب زندگی حیوانات مذکور منتقل می شوند.
به گفته این کارشناس ارشد حقوق عمومی برابر این آیین نامه نگهداری حیوانات در باغ وحش یا باغ پرندگان، پارک دلفین ها، باشگاه های سوارکاری و عبور آنها از مسیرهای کوچ عشایر با رعایت ضوابط و مقررات مربوط به این موضوع از حکم اخیر مستثنی هستند.
استثناهایی بر یک قاعده
قاعدتا کشتن یا ناقص کردن حیوانات ضمان آور است اما تحت شرایطی اجازه این کار داده می شود. «محمد نوری» وکیل و کارشناس ارشد حقوق خصوصی با بیان این مطلب به «حمایت» می گوید: هر کس بدون وجود ضرورتی و به طورآگاهانه حیوانی که گوشت آن حلال است و متعلق به شخص دیگری است را بکشد یا مسموم یا تلف یا ناقص کند، به موجب قانون مجازات اسلامی به حبس از نود و یک روز تا شش ماه یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا سه میلیون ریال محکوم خواهد شد. به گفته وی، این موضوع در مورد حیواناتی که شکار آنها توسط دولت ممنوع اعلام شده است نیز صدق می کند. درباره این دسته از حیوانات حتی اگر دامپزشک در معالجه حیوانی، هر چند متخصص باشد و هر چند با اجازه صاحب او باشد، موجب خسارت شود، ضامن خسارات وارده است و باید آن را جبران کند .
البته طبق موازین قانونی در صورتی که دامپزشک قبل از شروع به درمان از صاحب حیوان برائت حاصل کند، عهده دار خسارت پدید آمده نخواهد بود. نوری در توضیح برائت می گوید: برائت اخذ رضایت کتبی و معاف کردن پزشک از مجازات در صورت ورود خسارت است.
جرم شکار غیر مجاز
وی با بیان اینکه شکار غیرمجاز در قانون جرم است و هر کس بر خلاف مقررات و بدون مجوز قانونی اقدام به شکار یا صید حیوانات و جانوران وحشی حفاظت شده کند، محکوم می شود می گوید: این فرد به حبس از سه ماه تا سه سال و یا جزای نقدی از یک و نیم میلیون ریال تا هجده میلیون ریال محکوم خواهد شد.
ذکر این نکته نیز ضروری است که طبق یک قاعده قانونی، صاحب هر حیوانی که خطر حمله و آسیب رساندن آن را می داند، باید آن را حفظ کند و اگر در اثر سهل انگاری موجب تلف یا خسارت به دیگری شود، صاحب حیوان عهده دار خسارت وارده است. این کارشناس ارشد حقوق خصوصی ادامه می دهد: با این حال در صورتی که صاحب حیوان از حال حیوانی که خطر حمله و زیان رساندن به دیگران در آن وجود دارد، آگاه نباشد یا آنکه آگاه باشد، اما توانایی حفظ آن را نداشته باشد و در نگهداری او هم کوتاهی نکند، عهده دار خسارتش نیست.
شرایط دفاع در برابر حملات حیوانات
وی با بیان اینکه دفاع در برابر حملات حیوانات نیز در قانون شرایطی دارد، ادامه می دهد: بر این اساس هر وقت حیوانی به کسی حمله کند و آن شخص به عنوان دفاع از خود تنها به مقداری که لازم است، او را دفع کند و همین دفاع موجب مردن یا آسیب دیدن آن حیوان شود، شخص دفاع کننده ضامن تلف شدن یا آسیب به حیوان نیست. همچنین اگر آن حیوان را از هجوم به نفس یا مال به عنوان دفاع به مقدار لازم باز دارد و همین کار موجب تلف یا آسیب او شود، عهده دار خسارت وارده به حیوان نخواهد بود.
نوری ادامه می دهد: فرض را بر این می گیریم که بر اثر سهل انگاری و کوتاهی مالک، حیوانی به حیوان دیگر حمله کند و آسیب برساند؛ در این صورت مالک آن عهده دار خسارت خواهد بود و هرگونه خسارتی بر حیوان حمله کننده و مهاجم وارد شود، کسی عهده دار خسارات وارد بر آن نیست.
سگ اهلی اما ممنوع
باید این نکته را نیز در نظر گرفت که نگهداری و گرداندن سگ در شهرها ممنوع است. همچنین با توجه به اصل ۴۰ قانون اساسی که می گوید: «هیچ کس نمی تواند اعمال حق خود را وسیله ضرر به غیر و یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد» و اگر سر و صدای حیوانات باعث بر هم خوردن آرامش همسایه ها شود آنها می توانند با استناد به این قانون، رفع مزاحمت کنند.
به استناد ماده 360 قانون مجازت اسلامی نیز هرگاه کسی با اذن وارد خانه کسی شود و سگ خانه به او آسیب برساند صاحب خانه ضامن است، خواه آن سگ قبلاً در خانه بوده یا بعداً وارد شده باشد و خواه صاحب خانه بداند که آن حیوان او را آسیب می رساند و خواه نداند. در کل باید به این مساله توجه کرد که اکنون پرونده های مربوط به نگهداری حیوانات خانگی در دادگاه ها کم نیست، البته بیشتر آنها ناشی از ناآگاهی دارندگان این حیوانات نسبت به حقوق حیوان و افراد جامعه می شود.
مطالب زیر را حتما بخوانید:
با وضعیت امنیت و مشکلات اقتصادی ،سطح دزدی بیشتر و لذا برای کمی ثروتمند بی اهمیت نیست،لذا پاسبانی سگ لازم، است و قوانین بی معناست،چون سطح دزدی و فساد نشان از وصعیت کشور است و همه باید مواصب خودشان باشند،اتفاقا اگر دزدی گرفتی ،ببینی دزد هست یا نیازمند،واگر دزد هست بدیش سگ تیکه پار شکنه،ببین بدلیل عدم قوانین یک طرفه همه شدن قاضی و شدن جلاد،اشکال کجاست؟